Het vaakst openen we dossiers omdat mensen een andere behandeling kregen omwille van hun handicap of van hun huidige of toekomstige gezondheidstoestand.  Maar het gebeurt ook dat we dossiers openen rond leeftijd, bijvoorbeeld bij autoverzekeringen.

Vaak bepaalt een verzekeringsmaatschappij op basis van de gezondheid een risico en dus ook een premie. Dat gebeurt bij levensverzekeringen en schuldsaldoverzekeringen, maar ook bij hospitalisatieverzekeringen of gewaarborgd inkomen. Wanneer de criteria waarop verzekeraars zich baseren niet objectief en redelijk zijn, kan dit als discriminatoir beschouwd worden.

Wanneer we dossiers over verzekeringen bekijken, baseert Unia zich niet alleen op de antidiscriminatiewetgeving, maar ook op de wet voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de wet op de verzekeringen en de wet op de rechten van de patiënt. De wetgevende macht heeft in het bijzonder een belangrijke wetgeving aangenomen om de toegang tot schuldsaldoverzekeringen voor personen met gezondheidsproblemen te verbeteren (zie bijlage).

Wat is de impact van de antidiscriminatiewet op verzekeringen?

1. Voor de criteria die de verzekeraars hanteren

De verzekering mag verzekeringsnemers verschillend behandelen op basis van de criteria van de antidiscriminatiewetgeving, wanneer dat onderscheid gerechtvaardigd kan worden op een objectieve en redelijke manier. Met andere woorden: het doel dat de verzekering met dit onderscheid wil bereiken, moet gerechtvaardigd zijn. Bovendien moet de wijze waarop het onderscheid gemaakt wordt noodzakelijk, toereikend en evenredig zijn in verhouding met de persoonlijke situatie van de verzekerde, het type verzekering en objectieve wetenschappelijke gegevens.

Voorbeeld: de actuele gezondheidstoestand van de verzekerde zal een meer of minder belangrijke rol spelen afhankelijk van de verzekering waarover het gaat: een brandverzekering, een hospitalisatieverzekering, een gezondheidszorgverzekering, …

2. Voor de beslissingen die de verzekeraars nemen

De verzekeraar is verplicht om de meest rechtvaardige maatregel te nemen voor de situatie van de verzekerde. Daarbij moet hij het werkelijke risico voor de verzekerde in overweging nemen en moet de genomen maatregel toereikend en noodzakelijk zijn en in verhouding staan tot het werkelijke risico.

Voorbeeld Een vader wil een hospitalisatieverzekering afsluiten. De verzekeringsmaatschappij beslist om het hele gezin te dekken, behalve een kind dat het Downsyndroom heeft. Die weigering is echter ongerechtvaardigd en onevenredig. Een persoon met Downsyndroom heeft namelijk meestal geen groter hospitalisatierisico dan een andere persoon.

De antidiscriminatiewetgeving moet helpen om tot een nauwkeurigere onderverdeling te komen van slechte risico’s en van de inventiviteit die aan de dag wordt gelegd bij het nemen van maatregelen. (bijv. een premieverhoging in plaats van een weigering tot verzekering, een premie in twee fases (die afneemt of wegvalt na een bepaalde periode), meer specifieke uitsluitingsclausules, …

3. Voor de motivering van de beslissingen

Een indirect gevolg van de antidiscriminatiewetgeving is dat de verzekeraars, omdat ze het objectieve en redelijke karakter van hun beslissing moeten nagaan, hun maatregelen geval voor geval moeten motiveren. Dat moeten ze meer bepaald doen aan de hand van nationale en niet wereldwijde statistieken, daarbij rekening houdend met de vooruitgang van de geneeskunde.

Door de wet moeten verzekeraars de risico’s van mensen die gezien worden als drager van een verhoogd risico, individueel bestuderen (nauwkeurigere segmentering) en voortdurend aanpassen volgens het verloop van de ziekte (de behandeling en het gevolg daarvan).

Voorbeeld: de behandeling van seropositieve mensen is doorheen de jaren geëvolueerd. De verzekeraar moet daarmee rekening houden en zich niet baseren op oude studies.