Als fervent verdedigster van de vrije meningsuiting ben ik de eerste die het debat wil voeren op het scherpst van de snede. Een fel debat is een betrokken debat. Maar er schort iets aan de huidige manier van debat voeren.

De online-toon is steeds harder en grover. In de meeste gevallen reageren we hier hoofdschuddend op en gaat de dag verder zijn gangetje. Zo creëren we allemaal mee een klimaat waarin de (online-)haat zegeviert. 

Internet is een fantastisch medium voor communicatie, en dat moeten we zo houden.

Na de zoveelste opflakkering van online-racisme deze zomer, gaan er steeds meer stemmen op om het internet strikter te censureren. Dat vind ik gevaarlijk. We moeten het internet als medium niet in het vizier nemen. Want net zoals de drukpers het protestpamflet voortbracht, zijn de hersenkronkels van de surfer het resultaat van het internet.

Internet is een fantastisch medium voor communicatie, en dat moeten we zo houden. We hebben niet minder, maar juist meer en beter online-debat nodig. Een moderator die op een delete-knop drukt, is niet voldoende om de haat te doen verdwijnen. Haat pakken we beter aan met sterke argumenten en puntige tegenreacties, ‘counter speech’ heet dat.

Scherper reageren

Als we niet willen dat het internet ten onder gaat aan het geroep van haters, dan moeten er andere stemmen klinken die even stevig en scherp uit de hoek komen. Ben ik dan pleitbezorgster van wederzijds gescheld? Neen, wel vind ik dat er meer meningen en betere inzichten tegenover elkaar moeten staan. Gebrul daarentegen heeft nog nooit iemands lerend vermogen aangescherpt.

Hiermee wil ik niet de hele verantwoordelijkheid afschuiven op de schouders van de modale internetgebruiker. Al jaren schuift de grens op van wat we toelaatbaar vinden in het publieke debat, als het gaat over (religieuze) minderheden. Een trend die samen gaat met een scherpe verruwing.

Heel wat politici, opiniemakers en andere publieke personen doen daar gretig aan mee en verzetten zelf bakens. En creëren zo meer speelruimte voor de digitale hoon. Daarom is ook de voorbeeldfunctie van publieke personen zo belangrijk.

De dure eden alweer vergeten?

In dat opzicht is het stuitend te merken hoe snel iedereen de dure eden vergeet die volgden op de dood van de jonge Genkenaar van Marokkaanse origine deze zomer. Het was fijn om te zien hoe politici en journalisten hun afschuw hebben geuit. Dergelijke collectieve verontwaardiging kan een dam opwerpen tegen de haat.

Maar een maand na de feiten stel ik vast dat de meldingen over vuilspuiterij op het internet zich blijven vermenigvuldigen en dat de verontwaardiging van weleer flink is weggeëbd.

Daarom komt de campagne van de VRT als geroepen. Ik hoop dat vele internauten de digitale arena betreden en uitgedost met engelenvleugels de woordenstrijd aanvatten.