Wij, medewerkers van Unia, hebben lang gezwegen om het overleg over de toekomst van mensenrechten in Vlaanderen en over onze jobs alle kansen te geven. Maar nu het Vlaamse mensenrechteninstituut (VMRI) vorm begint te krijgen, kunnen we niet anders dan ons uitspreken. Als experten inzake mensenrechten zijn we zeer bezorgd over de evolutie in Vlaanderen.

Met veel spijt moet Unia afscheid nemen van verschillende personeelsleden. Dit vertrek is een rechtstreeks gevolg van de beslissing van de Vlaamse regering om niet meer met Unia samen te werken en om geen personeel en expertise van Unia over te nemen in haar toekomstige instituut.

De Vlaamse regering kiest voor een gelijkheidsorgaan met geschillenkamer die niet-bindende oordelen zal vellen als basis voor het nieuwe Vlaamse Mensenrechteninstituut (VMRI). Ze haalt daarvoor de inspiratie bij de werking van het Nederlandse College voor de Rechten van de Mens. Daarbij vergeet ze echter de juridische bijstand aan melders die naar de Geschillenkamer of eventueel later de rechtbank willen stappen. Dat betekent een achteruitgang van de bescherming die vandaag bestaat in België en die ook in Nederland gegarandeerd wordt door de gemeentelijke antidiscriminatiebureaus. 

De Vlaamse regering bespreekt de oprichting van een Vlaams gelijkheidsorgaan, dat de Vlaamse taken van Unia in Vlaanderen moet overnemen. De huidige plannen roepen vragen op bij belangenorganisaties en internationale instellingen zoals de VN. Samen met hen is Unia bezorgd dat de mensenrechten in Vlaanderen erop achteruitgaan. 

Maandag duidde de raad van bestuur van Unia de huidige directeurs Els Keytsman en Patrick Charlier opnieuw aan voor een mandaat van 6 jaar. Dat mandaat gaat officieel in op 1 februari 2022. 

De proefballonnetjes over een toekomstige Belgische coronapas zijn geen verrassing. Net als weerballonnen die worden opgelaten om te bepalen uit welke hoek de wind waait, volgt het ene standpunt het andere op. Waarbij om beurt de coronapas voor leraren, voor fitnesscentra of zelfs voor restaurants wordt voorgesteld. Maar de urgentie van de huidige situatie gebruiken als argument om een dagelijks gebruikte coronapas in te voeren en er frequent op te controleren, gaat vandaag niet meer op.

Het Comité tegen foltering van de Verenigde Naties heeft eind juli zijn slotopmerkingen bekendgemaakt. Het benadrukt, evenals Unia, de noodzaak van investering in de opleiding van en het toezicht op politieambtenaren.

De Vlaamse regering heeft op vrijdag 16 juli 2021 een nota goedgekeurd die de contouren schetst van de regionale mensenrechteninstelling die ze wil oprichten. “Wij nemen akte van deze evolutie in het dossier”, zegt Els Keytsman, directeur van Unia.  

“Anciens der anciens!” Zo stellen Katia en Annick zichzelf lachend voor. Sinds 2012 zijn ze samen hét aanspreekpunt voor lokale beleidsmakers, partners en melders die vragen hebben rond diversiteit en discriminatie in de regio West-Vlaanderen. We interviewen hen in Brugge, de uitvalsbasis van waaruit ze de vier West-Vlaamse centrumsteden ondersteunen.

Het coronajaar 2020 heeft zijn stempel gedrukt op de hele samenleving, en ook zeker op het werk van Unia. De uitzonderlijke omstandigheden vergrootten de kwetsbaarheid van velen en leidden ook tot extra spanningen en wrijvingen. Unia opende vorig jaar 2.189 dossiers; 11% van deze dossiers had te maken met de coronacrisis. Ook Black Lives Matter en discriminatie op de werkvloer hadden een belangrijke impact op de werking van Unia.