2012 was opnieuw een rijk gevuld jaar. Niet minder dan 5.118 personen vroegen het Centrum om informatie, advies of bijstand. Om op elk van die vragen een snel en goed antwoord te bieden, maakten we verder werk van een meer methodische aanpak én een bijzondere aandacht voor de psychische noden van de melders. Het Centrum geeft altijd de voorkeur aan verzoening, aan onderhandelde oplossingen en alternatieve maatregelen; in slechts in vijf discriminatiedossiers begon het vorig jaar een rechtszaak.

Meldingen tonen vaak aan waar het in onze samenleving nog aan schort, en zijn de aanleiding om ook preventieve acties op te zetten. Enerzijds gaat het om informeren, sensibiliseren en opleiden, waarbij het Centrum in 2012 nieuwe paden insloeg: e-learning en coaching van organisaties, om er maar twee te noemen. Anderzijds gaat het om adviezen geven en aanbevelingen doen voor een betere regelgeving, vertrekkende vanuit onderzoek (zoals de diversiteitsbarometer) of vanuit de forumfunctie die het Centrum vaak vervult. Het brengt dan verschillende actoren samen om in concrete vraagstukken stappen vooruit te kunnen zetten. In oktober 2012 waren er gemeenteraadsverkiezingen: ze vormden de aanleiding om het belang van de lokale beleidsmakers te onderstrepen in de strijd tegen discriminatie en in de bevordering van gelijke kansen en het respect voor de grondrechten van vreemdelingen.

In 2012 ging de dienst voor de monitoring van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap van start; een nieuwe opdracht die de federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheden ons in 2011 gezamenlijk toevertrouwden. Daarmee werd zowel een stap gezet naar het nieuwe, interfederale Centrum als naar een mensenrechtenbenadering van handicap, naast een loutere discriminatiebenadering. Het Centrum beseft dat de verwachtingen groot zijn – een dossier als Plopsaland maakt dat duidelijk – en wil er hard aan blijven werken om ze in te lossen.

Het Centrum is niet alleen goed bekend in eigen land, het is ook zeer gekend en gewaardeerd op internationaal vlak, waar het aan niet minder dan acht samenwerkingsverbanden actief participeert. Het ontving ook in 2012 menig internationaal bezoek, vanuit een aantal EU-landen maar zelfs vanuit Brazilië, Vietnam en Taiwan. Gelijke kansen en mensenrechten zijn van meet af aan een zaak van de internationale gemeenschap geweest, waarbij staten tegenover elkaar de verplichting aangaan om op dat vlak de lat steeds hoger te leggen.

In december 2006 startte een werkgroep om het Centrum tot een interfederale instelling te hervormen; in juli 2012 werd daarover een politiek akkoord bereikt tussen de federale,  gewestelijke en gemeenschapsregeringen. Dat akkoord beslaat vier componenten: een interfederaal discriminatiecentrum, een federaal migratiecentrum, een interfederaal genderinstituut en een mensenrechtenkoepel. Het Centrum hoopt nu vooral dat het politieke akkoord snel realiteit wordt.

Met de realisatie van een interfederaal discriminatiecentrum zal elke inwoner van dit land zich tot eenzelfde instelling kunnen wenden voor elke vraag om informatie, advies of bijstand inzake  discriminatie (met uitzondering van gender), zonder zich het hoofd te hoeven breken of het om een federale, een gewest- of een gemeenschapsmaterie gaat. Met de bundeling van alle expertise in één enkel interfederaal centrum zal de burger ook verzekerd zijn van de best mogelijke behandeling én zal de totale kostprijs een fractie bedragen dan wanneer elke overheid een aparte instelling zou creëren. Het federale migratiecentrum zal ondertussen informeren over de migratiestromen, waken over het respect voor de grondrechten van vreemdelingen, en de strijd tegen de mensenhandel stimuleren.

Met die nieuwe architectuur moeten beide ‘centrums’ winnen aan onafhankelijkheid en efficiëntie. Het Centrum hoopt van harte dat ook de lang beloofde ‘mensenrechtenkoepel’ er snel komt, die moet leiden tot een betere afstemming en coördinatie van alle bestaande mensenrechtenmechanismen in dit land én tot de invulling van de blinde vlekken waarop de VN
– terecht – blijft hameren. Dat zal zowel leiden tot sterkere garanties voor het respect van de grondrechten van elke inwoner van dit land als tot een meer volledige en coherente naleving van onze internationale engagementen.

2013 is dus niet alleen het jaar waarin het Centrum, op 15 februari, zijn twintigste verjaardag viert, het wordt wellicht ook het jaar van een grondige structuurwijziging.

Je kan de digitale versie van het 'Jaarverslag algemene werking' hieronder downloaden. Wij wensen je veel leesplezier toe.

Edouard Delruelle, adjunct-directeur
Jozef De Witte, directeur