Op 1 maart 2016 lanceren we daarover een debat op Facebook en Twitter, met cijfers, infografieken en een hashtag: #GelijkinBelgië? Daarvoor gebruiken we onze eigen studies van de afgelopen jaren en die van de overheid. Zo vraagt Unia aandacht voor hete hangijzers in onze diverse samenleving op vijf verschillende domeinen:

• werk
• onze kijk op de ander
• onze kijk op de samenleving
• onderwijs
• huisvesting en mobiliteit

#GelijkinBelgië?

Retweet onze cijfers en neem onze hashtag over.

Wordt iedereen gelijk behandeld op de arbeidsmarkt? Het antwoord is: nee. Veel werkzoekenden en werknemers staan nog altijd aan de kant van het arbeidscircuit. Ze worden aangeworven voor slechtbetaalde en onzekere banen, en worden gepest en bedreigd vanwege hun handicap, origine, leeftijd, seksuele oriëntatie, hun of geloof of levensbeschouwing.

Twee Unia-studies van Unia behandelen participatie en discriminatie op het werk:

• de 'Diversiteitsbarometer: Werk'
• de 'Socio-economische monitoring'

Tests tonen onder andere aan dat mensen ouder dan 45 jaar en mensen met een migratieachtergrond aanzienlijk minder kans hebben op een sollicitatiegesprek. 75% van de ondervraagden van vreemde origine zegt  trouwens dat ze bij het zoeken naar werk al minstens één keer het slachtoffer van discriminatie waren.

47% van de Belgen denkt dat een handicap een negatieve invloed heeft op de rekrutering van een kandidaat; 70% van de HR-verantwoordelijken zegt dat de gezondheidstoestand van een kandidaat de uiteindelijke keuze beïnvloedt. 81% van de Belgen vindt wel dat specifieke maatregelen, zoals aangepaste uurroosters of specifieke recruteringsprocedures, mensen met een handicap kunnen helpen.

Homoseksuele werknemers leggen dan weer uit hoe ze aan zelfcensuur doen om te vermijden dat hun seksuele geaardheid tot discussies of discriminatie leidt.

Discriminatie komt niet alleen voor in de rekruteringsfase, maar ook erna, nadat iemand aangeworven is.

Hoe reageren bij discriminatie?

De brochure 'Discriminatie op de arbeidsmarkt' van Unia informeert je over je rechten, en over de stappen die je kunt zetten om die te doen gelden.

Zie ook

• De aanwerving van personen met een handicap in de openbare sector'
• 'Te jong/te oud: welke invloeden hebben leeftijdsgebonden stereotypen op werkgelegenheid en arbeidsbetrekkingen?'
• 'Culturele diversiteit op de werkvloer'
• 'Discriminatie van holebi’s op de werkvloer' & 'Arbeidssituaties van holebi’s'

De diversiteit in onze samenleving krijgt meer en meer een centrale plek. Maar is onze kijk op 'de ander' óók geëvolueerd?

Onze meningen worden vaak gevormd vanuit vooroordelen of wijdverspreide overtuigingen die met bepaalde mensen of groepen samenhangen. Iedereen heeft stereotypen - en die kunnen leiden tot hokjesdenken.

Stereotypen zijn dikwijls maar niet automatisch negatief. Maar wanneer je zegt dat 'zwarten goed kunnen dansen' of dat 'Japanners hoffelijk zijn', grijp je terug naar simplistische veralgemeningen. Gevolg is vaak dat de eigen groep wordt overschat, en dat anderen als minderwaardig worden beschouwd ('Wij zijn beter dan zij'). Stereotypen houden zo een zekere maatschappelijke status quo in stand.

Een stereotype kan ook evolueren naar een negatief vooroordeel, en dat leidt tot sterk afwijzend gedrag: discriminatie, haatdragende taal en haatmisdrijven. Dat is bij wet verboden. Stereotypen wegen op de geviseerde personen of groepen: holebi’s gaan aan zelfcensuur doen, jongeren gaan hun gedrag afstemmen op de perceptie die over hen leeft enzovoort.

Stereotypen zijn diep verankerd in het dagelijkse leven, worden vaak versterkt door de media of de reclame en zijn moeilijk te veranderen. Om mensen bewust te maken van deze stereotypen, moeten we collectief én individueel actie ondernemen.

Hoe reageren bij discriminatie?

Neem contact op met Unia.

Zie ook

• Hoe tolerant zijn Belgen tegenover etnische minderheden?
• Hoe beleven etnische minderheden hun situatie in België?
• Te jong/te oud: welke invloeden hebben leeftijdsgebonden stereotypen op werkgelegenheid en arbeidsbetrekkingen?
• Beyond the Box
• Eurobarometers: Discriminatie in de Europese Unie in 2012 en Discriminatie in de Europese Unie in 2015

Onze samenleving is niet blank, mannelijk, Christelijk en heteroseksueel, maar wel multi-etnisch, multicultureel, multireligieus. Dit leidt tot vragen, wantrouwen en soms afwijzing, niet alleen tussen de meerderheid en de minderheden, maar ook binnen de meerderheid of de minderheden zelf. Iedereen kan het slachtoffer worden van discriminatie, maar iedereen kan ook discrimineren.

Een verschil in behandeling van een persoon of een groep van personen kan zeer verscheidene vormen aannemen. Dat begint meestal met veralgemeningen en stereotyperingen en kan tot een verschillende behandeling en soms zelfs tot haat leiden. Het heeft betrekking op nagenoeg alle aspecten van het samenleven.

Hoewel er juridisch vooruitgang is geboekt in de strijd tegen discriminatie (antiracisme- en antidiscriminatiewetgeving, huwelijk van en adoptie door homoseksuele koppels, ratificatie van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap,…)stoot elke  juridische ontwikkeling op  weerstand en worden verworvenheden  opnieuw ter discussie gesteld wanneer de actualiteit  gespannen is. 

Nochtans is de aanvaarding van verschillen van fundamenteel belang voor de sociale cohesie. Dit vergt een engagement van iedereen in de samenleving, zonder uitzondering.

Enkele referentiestudies

• Eurobarometers: Discriminatie in de Europese Unie  in 2012 en Discriminatie in de Europese Unie in 2015
• Verslag van de Verenigde Naties inzake de Rechten van Personen met een Handicap: parallel rapport                         
• De consultatie van personen met een handicap over hun grondrechten: resultaten en aanbevelingen

Zie ook de pagina “Kijk op de ander”

Handelen?

Word je gediscrimineerd? Gepest? Aangevallen wegens een persoonlijk kenmerk, zoals je herkomst, je seksuele geaardheid, je handicap of gezondheidstoestand, je leeftijd, je godsdienst, je financiële middelen, …?
Was je getuige van discriminatie?
Heb je vragen over je rechten?

Neem contact op met Unia

De school zou de plaats moeten zijn waar alles mogelijk is. Een plek die openstaat voor verschillen en interculturaliteit en  inclusiebevordert. Zoals in de  samenleving  komt  discriminatie ook voor op school. Leerlingen worden ongelijk behandeld omwille van hun handicap, hun herkomst, hun seksuele oriëntatie t of hun religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen.

Segregatie is een realiteit in het Belgisch onderwijs. Leerlingen met een handicap  worden in de meeste gevallen doorverwezen naar het bijzonder onder wijs… Hetzelfde geldt voor een groot aantal Romakinderen. Het volledige schoolsysteem versterkt de ongelijkheid tussen kinderen, meestal op basis van de etnische en sociale herkomst. Elk jaar gaan ongeveer 10% van de meldingen die het Centrum ontvangt over onderwijs. Dit is nog maar  het topje van de ijsberg..

Discriminatie komt veel voor. Wanneer de school zelf niet discrimineert  door bijvoorbeeld  leerlingen met gedragsstoornissen of met beperkte mobiliteit te weigeren, dan  zijn het wel leerlingen en leerkrachten of leerlingen onderling die elkaar discrimineren. Kinderen en jongeren die als ‘te dik’, ‘te arm’, ‘vreemdeling’ of ‘homo’ worden bestempeld, worden op alle mogelijke manieren gepest. Zittenblijven, schooluitval, zelfmoord en zelfmoordpogingen kunnen de gevolgen zijn van pesterijen die veel te zelden worden herkend of bestraft.

Behalve de gerichte ingrepen in scholen en de behandeling van de meldingen, heeft Unia zich al geëngageerd in verschillende acties samen met de onderwijssector. De overheersende vaststelling is echter dat onderwijsinstellingen moeite hebben om zich aan te passen aan de problemen van de leerlingen die het meest achtergesteld zijn of ‘niet aan de norm beantwoorden’.

Unia wordt met name vaak benaderd met vragen rond  de veruiterlijking van overtuigingen en rond redelijke aanpassingen voor leerlingen/studenten met een handicap.

Zie ook

Met een handicap naar de school van je keuze

Net als onderwijs en werk is huisvesting een grondrecht dat de ontplooiing, het welzijn en de integratie van elk individu in de samenleving bevordert.

Toegang tot een behoorlijke huisvesting is vastgelegd in artikel 23 van de Belgische Grondwet, maar voor velen blijft dit moeilijk wegens de evolutie van de marktprijzen, het ontoereikende aanbod op de markt, het gebrek aan aangepaste woningen, de onbewoonbaarheid, … en discriminatie.

Voor personen met een handicap is het vinden van een aangepaste woning niet de enige uitdaging. Er moeten ook mogelijkheden zijn om zich in de wijk en daarbuiten te verplaatsen. Het openbaar vervoer is over het algemeen nog altijd weinig aangepast aan de noden van personen met beperkte mobiliteit. En dit ondanks het feit dat de aanpassing van bussen, treinen en haltes een zeer groot aantal mensen ten goede komt: personen met een handicap, ouderen, zwangere vrouwen, mensen die een verwonding hebben opgelopen, …

De sociale mix in de wijken is dus veeleer een concept dan een realiteit, ondanks enkele goede voorbeelden.

Hoe reageren bij discriminatie?

Discriminatie op de huisvestingsmarkt: informatie voor huurders, eigenaars en professionals uit de sector

Referentiestudies

Diversiteitsbarometer Huisvesting
Diversiteit en discriminatie in de sociale huisvesting