Datum: 12 maart 2024

Instantie: correctionele rechtbank Oost-Vlaanderen, afdeling Gent

Criterium: racisme

De feiten  

Op 5 september 2018 zond de VRT een Pano-reportage uit over de groepering Schild & Vrienden. Uit die reportage bleek dat in besloten chatgroepen van Schild & Vrienden grote hoeveelheden racistisch en negationistisch materiaal werden uitgewisseld. Na een uitgebreid gerechtelijk onderzoek werden zeven beklaagden vervolgd voor de correctionele rechtbank. Twee personen stelden zich burgerlijke partij in eigen naam, naast de Liga voor Mensenrechten, de Universiteit Gent en Unia.

Juridische kwalificatie  

Het openbaar ministerie vervolgde de beklaagden voor de volgende tenlasteleggingen:  

• DVL, JVO, WD en JG voor: Aanzetten tot discriminatie, segregatie, haat en/of geweld (artikel 20 Antiracismewet).
• DVL, BS, JVO, YDS, AD en JG voor: Negationisme (artikel 1 Negationismewet).
• DVL voor: Verkoop van wapens (artikel 19, 1° Wapenwet).
• DVL, JVO, YDS, AD, WD en JG voor: Verspreiden van denkbeelden gegrond op rassuperioriteit of rassenhaat (artikel 21 Antiracismewet).
• DVL, BS, JVO, YDS, AD, WD en JG voor: Behoren tot of meewerken aan een groep of vereniging die kennelijk en herhaaldelijk discriminatie of segregatie verkondigt (artikel 22 Antiracismewet).

Beslissing 

Alle tenlasteleggingen waren bewezen volgens de correctionele rechtbank.

Aanzetten tot discriminatie, segregatie, haat of geweld

De correctionele rechtbank oordeelde dat DVL, JVO, WD en JG hadden aangezet tot discriminatie, segregatie, haat en/of geweld met hun berichten die ze hadden gepost in de besloten Facebook- en Discord-groep van Schild & Vrienden.

De correctionele rechtbank merkte op dat de meeste berichten afkomstig waren van DVL. Uit een van de berichten leidde de correctionele rechtbank af dat DVL goed besefte dat het om niet-toelaatbare berichten ging. De correctionele rechtbank preciseerde dat DVL als oprichter, beheerder, leider en eindverantwoordelijke van de besloten Facebook- en Discord-groep een sfeer van collectief fanatisme had geschapen die aanzette tot de verspreiding van de berichten. Op geen enkel ogenblik ondernam hij een poging om de berichten te blokkeren.

Negationisme

De correctionele rechtbank oordeelde dat DVL, BS, JVO, YDS, AD en JG in de besloten Facebook- en Discord-groep van Schild & Vrienden negationistische berichten hadden geplaatst. Uit het onderzoek bleek overigens dat BS sympathiseerde met de nazi-ideologie. Op zijn computer werden nazistische afbeeldingen audiobestanden aangetroffen.

Er werden geen negationistische berichten teruggevonden van DVL. Dat nam niet weg dat hij als mededader strafrechtelijk aansprakelijk was. De correctionele rechtbank oordeelde dat DVL de noodzakelijke hulp verschafte om via de Facebook- en Discord-groep negationistische berichten te verspreiden. Bovendien had hij doelbewust het posten van negationistische berichten gestimuleerd, gefaciliteerd en getolereerd.

Verspreiden denkbeelden gegrond op rassuperioriteit of rassenhaat

De correctionele rechtbank oordeelde dat DVL, JVO, YDS, AD, WD en JG berichten hadden verspreid in de besloten Facebook- en Discord-groep van Schild & Vrienden die op vermeende rassuperioriteit of rassenhaat berustten, met de bedoeling om de haat ten aanzien van andere zogenaamde rassen aan te wakkeren en een discriminerend beleid te rechtvaardigen. 

De correctionele rechtbank merkte op dat DVL de mogelijkheid had geschapen en een sfeer van collectief fanatisme had gecreëerd die anderen aanzette tot het posten van berichten waarmee op rassuperioriteit of rassenhaat berustende denkbeelden werden verspreid.

Verenigingsmisdrijf

Schild & Vrienden was volgens de correctionele rechtbank een groep of vereniging die kennelijk en herhaaldelijk discriminatie of segregatie wegens een beschermd kenmerk verkondigde.

DVL was de oprichter en feitelijke leider van de hiërarchisch gestructureerde groepering Schild & Vrienden. Volgens de rechtbank was het onmiskenbaar dat DVL, BS, JVO, YDS, AD, WD en JG  behoorden tot of meewerkten aan een groep of vereniging die kennelijk en herhaaldelijk discriminatie of segregatie verkondigde.

Verkoop wapens

DVL werd ten slotte veroordeeld op grond van de Wapenwet. Uit het strafdossier bleek dat DVL berichten had gepost over de verkoop van pepperspray.

Strafmaat

DVL was de initiatiefnemer, oprichter, organisator en grote leider van Schild & Vrienden. Hij had de andere beklaagden meegetrokken in zijn racistisch, haatdragend, nazistisch en negationistisch discours. Volgens de correctionele rechtbank schiep hij een vijandige sfeer in de samenleving en hij werkte fysiek en psychisch geweld in de hand. DVL dweepte met het nazistisch gedachtegoed. Hij wilde de democratische samenleving ondermijnen en zijn maatschappijmodel van blanke suprematie in de plaats stellen. Dit alles wijst op een bijzonder gevaarlijke ingesteldheid, aldus nog de correctionele rechtbank.

• DVL werd voor de verschillende tenlasteleggingen, zonder de inbreuk op de Wapenwet, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 1 jaar en een geldboete van 16.000 euro.
• Voor de inbreuk op de Wapenwet werd DVL veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10 maanden (met 3 jaar uitstel) en een geldboete van 8000 euro.
• Ten slotte werd DVL voor een termijn van 10 jaar ontzet uit de uitoefening van de rechten genoemd in artikel 31, 1e lid Sw.

De andere beklaagden hadden zich volgens de correctionele rechtbank laten meeslepen in het crimineel opzet en gedrag van DVL en er actief aan meegewerkt. De correctionele rechtbank wees erop dat de geschiedenis heeft geleerd dat de meelopers cruciaal zijn in het verwezenlijken van een ondemocratische, autoritaire, op blanke suprematie gebaseerde samenleving.

• BS werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 8 maanden (met 3 jaar uitstel) en een geldboete van 8000 euro.
• JVO, AD, WD en JG werden veroordeeld tot een gevangenisstraf van 6 maanden (met 3 jaar uitstel) en een geldboete van 8000 euro (waarvan 4000 euro met 3 jaar uitstel).
• YDS nam uitdrukkelijk afstand van wat er was gebeurd, toonde oprecht spijt en had zich rechtstreeks tot de burgerlijke partijen gericht om zich te verontschuldigen. YDS kreeg de gunst van de opschorting van de uitspraak van veroordeling. De correctionele rechtbank legde probatievoorwaarden op aan YDS, waaronder deelnemen aan een begeleide rondleiding in de Kazerne Dossin.

Burgerlijke partijen

De twee personen die zich in eigen naam burgerlijke partij hadden gesteld kregen een schadevergoeding van respectievelijk 1 euro (provisioneel) en 500 euro. Unia en de Universiteit Gent kregen een schadevergoeding van 500 euro. De Liga voor Mensenrechten kreeg een schadevergoeding van 1 euro.

Aandachtspunten

• Volgens een van de beklaagden was de correctionele rechtbank niet bevoegd omdat er sprake zou zijn van een negationistisch drukpersmisdrijf dat moest worden berecht door het hof van assisen (artikel 150 Grondwet). Negationisme hing volgens de beklaagde samen met het Jodendom en dus met geloof (wat een niet-raciaal beschermd kenmerk is). De correctionele rechtbank oordeelde dat ze bevoegd was, want de strafbare inbreuken op de Negationismewet waren ingegeven door overwegingen van racisme en xenofobie.
• De Facebook- en Discord-groep waren besloten groepen. De correctionele rechtbank oordeelde dat die groepen voldeden aan de openbaarheidsvereiste uit artikel 444 Sw., namelijk een plaats die openbaar is of een plaats die niet openbaar is, maar toegankelijk voor een aantal personen die het recht hebben om er te vergaderen of ze te bezoeken.
• De beklaagden hadden zich verweerd door te stellen dat de berichten slechts ‘mopjes’ waren. In verband daarmee oordeelde de correctionele rechtbank dat de gebruikte ‘humor’ doelbewust en systematisch werd ingezet om racisme toegankelijk en luchtig te maken. Door het aanmoedigen van het veelvuldig posten van racistische en negationistische ‘humor’ werden de leden doelbewust en gaandeweg overtuigd van hun eigen superioriteit en de noodzaak om de doelstellingen van Schild & Vrienden, via discriminatie en geweld, te bewerkstelligen.

Unia was betrokken partij.

Afgekort: Corr.rb. Oost-Vlaanderen, afd. Gent, 12-3-2024 -rolnummer 20G001332