Mag een restaurant, winkel of zwembad je weigeren als je een hoofddoek of ander religieus teken draagt?
Cafés, restaurants, dancings, immokantoren, zwembaden en andere aanbieders van goederen en diensten mogen je niet weigeren als je een hoofddoek of ander religieus symbool draagt. Jouw individuele vrijheid als klant staat centraal.
Wordt er toch een verbod opgelegd? Dan spreken we van discriminatie als het verbod niet voldoet aan de volgende 3 voorwaarden om objectief en redelijk gerechtvaardigd te zijn:
1. Dient het verbod een legitiem doel?
Een legitiem doel is iets waarvoor een goede reden is. Voorbeelden:
- Veiligheid: een bowlingzaak verbiedt loshangende hoofddoeken omdat er een risico op verstikking bestaat. Dat is legitiem.
- Negatieve reacties van klanten: een immokantoor verhuurt een appartement niet aan een vrouw met een hoofddoek, omdat de medebewoners geen moslima als buur willen. Dit is niet legitiem: het immokantoor heeft een discriminatoir motief.
2. Is het verbod een passend middel om dat doel te bereiken?
Een verbod moet daadwerkelijk helpen om het legitiem doel op een passende manier te bereiken.
Voorbeeld: een zwembad verbiedt lichaamsbedekkende zwemkleding om de hygiëne in het zwembad te verzekeren. Hoewel het om een legitiem doel gaat, is een verbod op alle lichaamsbedekkende zwemkleding geen passend middel om dit doel te bereiken. Lichaamsbedekkende zwemkleding is namelijk specifiek ontwikkeld om te sporten in het water, en voldoet dus aan de hygiënevoorschriften.
3. Is het verbod een noodzakelijk middel om het doel te bereiken?
Om zeker te zijn dat een verbod noodzakelijk is, moet geëvalueerd worden of er geen minder verregaande maatregelen mogelijk zijn dan een verbod. Denk daarbij aan alternatieven die minder raken aan een mensenrecht (zoals het non-discriminatiebeginsel) en waarmee het doel ook bereikt kan worden.
Voorbeeld: een bowlingzaak weigert om veiligheidsredenen hoofddoeken. Hoewel het om een legitiem doel gaat, is een algemeen hoofddekselverbod niet noodzakelijk. Als alternatief kan bijvoorbeeld een strakke hoofddoek gedragen worden, zonder loshangende stukken.
Rechtspraak over een hoofddoek in fitnesszaken, horeca of andere zaken
- Verschillende sporters die een hoofddoek dragen, worden geweigerd in een fitnesszaak omdat er een algemeen verbod is op het dragen van hoofddeksels. De rechter oordeelt dat er geen sprake is van discriminatie, omdat het verbod noodzakelijk is om de veiligheid van de sporters te garanderen (rechtbank van eerste aanleg Brussel, 4 februari 2020).
- Sporters die een hoofddoek willen dragen in een fitnessketen (de ene om religieuze redenen, de andere om gezondheidsredenen) worden geweigerd. Er staat een algemeen verbod op hoofddeksels in het huishoudelijk reglement. De rechter meent dat er geen sprake is van directe discriminatie of van indirecte discriminatie (rechtbank van eerste aanleg Brussel, 2 juni 2014 en hof van beroep Brussel, 8 september 2015).
- Een ijssalon weigert om 2 vrouwen met een hoofddoek binnen te laten. In het huishoudelijk reglement staat een verbod op hoofddeksels. De rechter oordeelt dat er sprake is van indirecte discriminatie. Hoewel het doel (rustig uitgaansleven) legitiem is en het middel passend, is een hoofddekselverbod niet noodzakelijk het enige middel om die rust te bekomen (rechtbank van eerste aanleg Veurne, 2 juli 2014 en hof van beroep Gent, 8 oktober 2015).
- Een vrouw die wil gaan bowlen, wordt gevraagd om haar hoofddoek af te doen omwille van veiligheidsredenen. De rechter erkent het legitieme doel (veiligheid) van een verbod, maar komt tot het besluit dat de middelen om het doel te bereiken niet passend en ook niet noodzakelijk zijn: indirecte discriminatie op basis van geloofsovertuiging (rechtbank van eerste aanleg Brussel, 25 januari 2011).
- Een vrouw met een hoofddoek wil iets drinken op een terras, maar de uitbater wil haar niet bedienen: directe discriminatie op grond van geloof (rechtbank van eerste aanleg Brussel, 22 december 2009).
Discriminatie melden
Voel je je gediscrimineerd of ben je getuige van discriminatie? Doe online je melding of bel gratis 0800 12 800 op werkdagen tussen 9.30 en 13 uur.