Advies over de invoering van ‘redelijke aanpassingen door associatie’ (2025)

Bij een redelijke aanpassingen door associatie heb je als naaste van een persoon met een handicap ook recht op redelijke aanpassingen.

De erkenning van dat recht is een belangrijke stap vooruit op het vlak van inclusie, zowel voor personen met een handicap als voor hun naasten:

• Het versterkt de inclusie van personen met een handicap, door het dagelijkse steun die hun naasten kunnen bieden te vergemakkelijken.
• Het houdt rekening met de realiteit van mantelzorgers, die vaak geconfronteerd worden met sociale en financiële kwetsbaarheid door hun rol als ondersteuner. Een doeltreffend inclusiebeleid kan hun situatie niet negeren.
• Het komt tegemoet aan de tekortkomingen van de Europese richtlijn over de balans tussen werk en privéleven van ouders en mantelzorgers aan. Die richtlijn opent wel bepaalde rechten op flexibele werkvormen, maar blijft beperkt tot het domein van werk en dekt niet alle noden op het vlak van aanpassingen.

In 2024 heeft de nieuwe Brusselse Code voor gelijkheid, non-discriminatie en de bevordering van diversiteit een belangrijke stap gezet door dit recht voor mantelzorgers in te voeren, op basis van een gedetailleerd advies van Unia. Meer recent heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie in zijn arrest van 11 september 2025 (C-38/24, Bervidi) dit recht erkend op het niveau van werk. Voortaan moeten Belgische rechtbanken de antidiscriminatiewetgeving interpreteren in het licht van dit arrest. 

Om de daadwerkelijke toepassing van het recht op redelijke aanpassingen door associatie te garanderen en te vermijden dat mantelzorgers naar de rechtbank moeten stappen om hun rechten te doen gelden, roept Unia alle overheden op om het recht op redelijke aanpassingen door associatie expliciet op te nemen in hun respectieve antidiscriminatiewetgeving.