Discriminatie op basis van syndicale overtuiging
Een werkneemster grijpt naast een promotie omdat ze vakbondsafgevaardigde is. Een collega wordt door zijn bazin gepest omdat hij lid is van een vakbond en disfuncties in het bedrijf signaleert. Discriminatie op grond van syndicale overtuiging kan zich op verschillende vlakken en in verschillende vormen voordoen.
Definitie
Het beschermde kenmerk syndicale overtuiging heeft betrekking op het lidmaatschap van een vakbond, de syndicale overtuiging en de vakbondsactiviteiten. Daarmee wordt bedoeld:
- lid of deel uitmaken van een vakbondsorganisatie
- activiteiten uitoefenen in het raam van zo’n organisatie, zoals betogen of staken
- syndicaal gedachtegoed aanhangen zonder daarom ook lid te zijn van een vakbond
De rechtspraak interpreteert het begrip syndicale overtuiging heel breed (zie arbeidsrechtbank Gent, 11 juli 2019 en arbeidsrechtbank Waals-Brabant, afdeling Waver, 8 december 2023).
De syndicale overtuiging betreft zowel werknemers die lid zijn van een vakbond als werknemers die geen lid zijn, maar zich verenigen tijdens een spontane (vakbonds)actie. Of iemand al dan niet lid is van een vakbond en of de vakbond een actie al dan niet steunt, is van geen tel.
Van belang is ook dat deze bescherming altijd in 2 richtingen werkt: er kan ook sprake zijn van discriminatie omdat iemand geen lid is van een vakbond of niet deelneemt aan een vakbondsactie.
Voorbeelden
Omwille van de werkdruk vinden in een bedrijf spontane werkonderbrekingen plaats. Een kandidaat personeelsafgevaardigde krijgt omwille van zijn gedrag, en als enige van zijn team, meermaals een sanctie opgelegd.
Vijf arbeiders worden ontslagen omdat ze hadden deelgenomen aan een werkonderbreking die niet werd erkend door de vakbond (een wilde staking).
Een bedrijf wil enkele werknemers overnemen van een ander bedrijf, maar weigert de kandidatuur van een van hen omdat hij niet akkoord kan gaan met een loonsverlaging. Het bedrijf vindt dat het hem niet meer kan vertrouwen omdat hij zijn vakbond inschakelt om zijn vroegere loonvoorwaarden te kunnen behouden.
Een vakbondsafgevaardigde neemt het op voor een aantal werknemers. Het conflict binnen het bedrijf loopt op tot een sociale bemiddelaar een oplossing vindt. Het gedrag van de werkgever druist in tegen dit akkoord. Tal van collega’s getuigen in het voordeel van de vakbondsafgevaardigde en uit hun woorden blijkt duidelijk dat de man gepest en minder gunstig behandeld werd omwille van zijn syndicale inzet.
Een bedrijf discrimineert op grond van syndicale overtuiging wanneer het een vakbond systematisch benadeelt ten opzichte van een andere vakbond.
Een vakbond laat de werkgever weten dat een werkneemster die op dat moment nog geen afgevaardigde of kandidaat-afgevaardigde is, een opleiding voor vakbondsafgevaardigden zal volgen. De werkgever weigert hiervoor verlof toe te kennen en ontslaat de werkneemster omdat ze de laatste maanden te vaak afwezig zou geweest zijn waardoor de organisatie in het honderd loopt. De volgende dag wordt de werkgever met een aangetekende brief in kennis gesteld van de benoeming van de werkneemster tot vakbondsafgevaardigde. De rechtbank oordeelde dat de werkgever op de hoogte was dat de werkneemster een opleiding zou volgen voor vakbondsafgevaardigden en haar dus als een beschermde werkneemster diende te beschouwen waardoor ze recht heeft op de vergoeding.
Een vrouw voert een topfunctie ad interim uit. Ze wordt verkozen tot vakbondsafgevaardigde en vraagt een voltijdse detachering aan voor haar vakbondswerk. De werkgever keurt die detachering goed, maar maakt meteen een einde aan haar functie ad interim, wat een serieus loonverlies voor de vrouw betekent. Het arbeidshof oordeelde dat de vrouw werd gediscrimineerd op basis van haar syndicale overtuiging.
Spanningen tussen directie en werknemers leiden in een bedrijf tot verschillende stakingsacties en een formeel verzoek van een vakbondsafgevaardigde voor een psychosociale tussenkomst tegen zijn overste. De vakbondsafgevaardigde, die chauffeur is, wordt bij de directie geroepen voor een tuchtprocedure wegens het slecht controleren van de wielen van zijn vrachtwagen. Hij wordt ontslagen omwille van een vertrouwensbreuk. De rechtbank meent dat een geheel van feiten een vermoeden van discriminatie vormen.
FAQ
Openen Wat kan Unia doen als je wordt gediscrimineerd op grond van je syndicale overtuiging?
Unia heeft een samenwerkingsakkoord afgesloten met het ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond), het ABVV (Algemeen Belgisch Vakverbond) en de ACLVB (Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België).
Dat samenwerkingsakkoord bepaalt dat wanneer er sprake is van discriminatie op het werk (weigering tot aanwerving, pesterijen, ontslag of elke andere vorm van ongunstige behandeling) de vakbond de zaak actief volgt en Unia de vakbond juridisch (juridisch advies, aanreiken van de rechtspraak inzake non-discriminatie) of strategisch (gesprekken over de te volgen strategie, mogelijke oplossingen…) ondersteunt.
Deze samenwerking is des te belangrijk als het om discriminatie op basis van syndicale overtuiging gaat. Het is cruciaal dat de vakbond leden en afgevaardigden voluit steunt als ze ongunstig worden behandeld wegens hun syndicaal engagement. Dit soort van ongunstige behandeling raakt namelijk aan het wezen van de verdediging van de vakbondsrechten en de vrijheid van vereniging.
Discriminatie op grond van syndicale overtuiging volgens de wet
Het recht op vrijheid van vreedzame vergadering en vereniging, en dan vooral op syndicaal vlak, is een grondrecht. Elk individu heeft het recht om samen met anderen vakbonden op te richten en daar lid van te worden om gezamenlijke belangen te verdedigen. Deze vrijheid wordt onder andere bevestigd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Belgische Grondwet. Het is een van de fundamenten van een democratische samenleving. Maar het is ook zo dat geen enkele vrijheid, zelfs een grondrecht, absoluut is. Bepaalde beperkingen zijn dus mogelijk. Tegelijk moeten die mogelijke beperkingen zorgvuldig omschreven en gerechtvaardigd worden en moeten ze in evenwicht zijn.
De antidiscriminatiewetgeving bepaalt ook dat een verschillende behandeling op grond van iemands syndicale overtuiging verboden is als die behandeling geen legitiem doel heeft en de gebruikte middelen niet passend of noodzakelijk zijn.
Meer weten over discriminatie
Ontdek alle discriminatiecriteriaSeksuele oriëntatie
Discriminatie omdat je bijvoorbeeld gay bent. Gendergerelateerde beschermde kenmerken vallen hier niet onder.