Discriminatie op basis van seksuele oriëntatie
Je seksuele oriëntatie hangt samen met de vraag tot wie je je seksueel en/of romantisch aangetrokken voelt. In geen geval mag jouw seksuele oriëntatie reden zijn tot discriminatie, haatspraak of een haatmisdrijf. Helaas krijgen mensen die bijvoorbeeld gay of lesbisch zijn nog altijd te maken met homofobie, pesterijen, verbaal geweld, online haat, agressie …
Wat is discriminatie op basis van seksuele oriëntatie?
Bij discriminatie omwille van je seksuele oriëntatie word je anders behandeld zonder dat dit kan worden gerechtvaardigd omdat je bijvoorbeeld lesbisch, gay of hetero bent. Weet dat seksuele oriëntatie een beschermd kenmerk is en dat de wet je dus beschermt tegen dit soort discriminatie.
Belangrijk
- De wet bevat geen definitie van seksuele oriëntatie. Het zijn de rechters die dit begrip moeten invullen.
- Het slaat niet alleen op heteroseksualiteit, biseksualiteit en homoseksualiteit, maar op elke vorm van seksualiteit die beschouwd kan worden als een seksuele oriëntatie.
- Het staat los van de beschermde kenmerken uit de Genderwet zoals genderidentiteit, genderexpressie , seksekenmerken en medische of sociale transitie. Voor die kenmerken, net als voor seksisme en wraakporno is het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen bevoegd.
- Je bent ook beschermd wanneer je het slachtoffer wordt van discriminatie, haatspraak of een haatmisdrijf omdat iemand meent dat je bijvoorbeeld lesbisch of gay bent, ook al ben je dat helemaal niet. Of omdat je geassocieerd wordt met iemand die bijvoorbeeld lesbisch of gay is. Bijvoorbeeld omdat je op stap bent met een vriendin die lesbisch is of een vriend die gay is of omdat je meegaat daar de Pride of een LGBTI+-vereniging.
- Sinds 2023 zijn conversiepraktijken strafbaar in België. Dat zijn praktijken gericht op het onderdrukken of wijzigen van de seksuele oriëntatie, genderidentiteit of genderexpressie van een persoon.
Discriminatie op basis van seksuele oriëntatie: voorbeelden
- Een vrouw krijgt haar ontslag nadat ze op het werk gezegd heeft dat ze lesbisch is.
- Een eigenaar wil zijn appartement alleen aan ‘klassieke gezinnen’ verhuren.
- Twee mannen worden in elkaar geslagen omdat ze hand in hand over straat lopen.
- Een vertaler weigert om een document te vertalen voor een man die met een buitenlandse man wil huwen.
- Een regenboogvlag die uithangt op de Internationale Dag tegen Homofobie, Bifobie, Transfobie en Interseksefobie (IDAHOT) wordt vernield. Het incident wordt gefilmd en gepost op sociale media.
Veelgestelde vragen over discriminatie op basis van seksuele oriëntatie
Openen Ik werd op straat uitgescholden omwille van mijn seksuele oriëntatie? Wat kan ik ondernemen?
Louter mondelinge beledigingen zijn niet strafbaar. In het Strafwetboek staat dat enkel beledigingen geuit in het openbaar door middel van daden, geschriften, prenten of zinnebeelden strafbaar zijn tegenover gewone burgers. Denk bijvoorbeeld aan spugen, vinger opsteken, met voorwerpen gooien … Als je beledigd wordt op een van die manieren, kan je enkel zelf een klacht indienen. Jammer genoeg is het vaak zo goed als onmogelijk om de daders van dergelijke feiten te identificeren, zeker wanneer het gaat om beledigingen vanwege onbekende passanten in de publieke ruimte.
Openen Ik leerde iemand kennen op een datingsite die mij achteraf beledigende berichten stuurde via WhatsApp. Wat kan ik doen?
Schriftelijke beledigingen zijn – in tegenstelling tot mondelinge beledigingen – wel strafbaar op grond van het Strafwetboek. Maar dan moeten de beledigingen in het openbaar geuit zijn (en niet in een privébericht). Beledigingen zijn een klachtmisdrijf, dat betekent dat enkel de beledigde persoon een klacht kan indienen. Weet wel dat er in de praktijk geen vervolging zal gebeuren omdat voor dit soort persmisdrijven geen hof van assisen zal worden samengeroepen.
Stuurt iemand zoveel berichten dat die wist of had moeten weten dat jouw rust daardoor ernstig werd verstoord? Dan is er sprake van belaging (stalking) of elektronische belaging en kan je hiervoor een klacht indienen. De inhoud van de berichten speelt dan geen rol meer en de correctionele rechtbank kan dan over het misdrijf oordelen. Wanneer de dader handelde met een homofobe drijfveer, kan dit leiden tot een strafverzwaring.
Openen Toen ik ’s nachts terugkwam van een homofuif, werd ik op straat uitgescholden omwille van mijn seksuele geaardheid en daarna in elkaar geslagen. Wat moet ik doen?
Laat je in zo’n situatie goed bijstaan. Praat erover met mensen die je vertrouwt en zoek medische hulp indien nodig. Vergeet ook niet om de volgende stappen te zetten:
- Doe aangifte bij de politie en laat een proces-verbaal opstellen dat alle elementen bevat die kunnen wijzen op een homofoob motief. De politie kan je ook in contact brengen met de dienst slachtofferhulp voor psychologische bijstand.
- Laat eventuele verwondingen vaststellen door een arts en maak foto’s.
- Ga na of er eventueel getuigen zijn die elementen kunnen aanbrengen die nuttig zijn voor de politie om de daders terug te vinden.
- Doe een melding bij Unia als je het slachtoffer werd van een haatmisdrijf. Unia kan je bijstaan en adviseren tijdens de gerechtelijke procedure en heeft de mogelijkheid om zich burgerlijke partij te stellen voor de correctionele rechtbank.
Openen Omdat ik een alleenstaande man ben, speculeren mijn collega’s vaak over mijn seksuele oriëntatie en worden er in mijn bijzijn geregeld grapjes gemaakt over homomannen. Soms vind ik prenten van halfnaakte mannen op mijn bureau. Is dat ook discriminatie?
Intimidatie (pesten) is een vorm van discriminatie. Met intimidatie wordt bedoeld: ongewenst gedrag dat met één of meer beschermde kenmerken verband houdt, en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast en een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd. Wanneer er sprake is van intimidatie in de arbeidsbetrekkingen dan word je beschermd door de Welzijnswet. Praat erover met je manager of met de vertrouwenspersoon.
Openen Mag een huiseigenaar aan een immomakelaar vragen om enkel te verhuren aan een ‘modaal koppel’ en niet aan een lesbisch koppel?
Opdracht geven tot discriminatie – met andere woorden aan iemand anders vragen om te discrimineren – is verboden. Zowel de persoon (of de organisatie) die deze opdracht geeft als degene die de opdracht uitvoert kunnen hiervoor aansprakelijk worden gesteld.
Openen Mijn familie aanvaardt mijn seksuele oriëntatie niet. Wat kan ik doen?
Unia kan je helaas niet helpen met zaken die zich in de privésfeer afspelen. Ontdek de organisaties waar je wel hulp kan vinden.
Je kan uiteraard wel een klacht indienen bij de politie en een melding doen bij Unia als je familie strafbare handelingen stelt. Dat is het geval als je wordt geslagen of belaagd door je familie omwille van je seksuele oriëntatie of als je familie anderen aanzet tot discriminatie, segregatie, haat of geweld tegenover jou. Of nog: als ze je zouden aanzetten om conversiepraktijken te ondergaan. Dat zijn praktijken die bestaan uit een fysieke interventie of het uitoefenen van psychische druk om je seksuele oriëntatie, genderidentiteit of genderexpressie te onderdrukken of wijzigen. Bijvoorbeeld als ze je onder druk zetten om een gebedsgenezer te raadplegen of je naar een organisatie sturen die conversiepraktijken aanbiedt.
Openen Homomannen mogen geen bloeddonor zijn. Is dit discriminerend?
Vandaag worden homomannen en andere mannen die seks hebben met mannen (MSM) niet meer volledig uitgesloten van bloeddonatie, maar geldt er een onthoudingsperiode van 4 maanden. Unia pleit om een roadmap te ontwikkelen richting het volledig schrappen van MSM als criterium bij bloeddonatie. We werken dit standpunt regelmatig bij, in samenspraak met organisaties zoals Sensoa, çavaria, Prisme en RainbowHouse waarmee we een samenwerkingsovereenkomst hebben gesloten.
Discriminatie op basis van seksuele oriëntatie in de wet
De Antidiscriminatiewet (2007) verbiedt discriminatie (waaronder ook pesten en opdracht geven om te discrimineren) omdat je bijvoorbeeld hetero, lesbisch of gay bent. Ook de decreten en ordonnanties die in de Gewesten en Gemeenschappen gelden, bevatten dat discriminatieverbod.
De wetgeving bevat ook bepalingen over de bestraffing van:
- in het openbaar aanzetten (oproepen) tot discriminatie, segregatie, haat of geweld op basis van seksuele oriëntatie.
- discriminatie op basis van seksuele oriëntatie door ambtenaren.
- misdrijven (bijvoorbeeld belaging, slagen en verwondingen …) waarbij de dader handelde uit haat, misprijzen of vijandigheid omwille van de seksuele oriëntatie van het slachtoffer. Dergelijk haatmisdrijf kan zwaarder worden bestraft.
- conversiepraktijken. Dat zijn prakijken die bijvoorbeeld de seksuele oriëntatie van mensen willen veranderen of onderdrukken.
Goed om te weten: louter mondelinge beledigingen tegenover gewone burgers zijn niet strafbaar gesteld in het Strafwetboek. Strafbare schriftelijke uitingen (bijvoorbeeld op sociale media) op basis van seksuele oriëntatie in de praktijk worden ook niet vervolgd. Dat is zo voor alle niet-raciale drukpersmisdrijven. Die moeten volgens de Grondwet worden beoordeeld door een hof van assisen, maar dat gebeurt in de praktijk niet.
Meer over discriminatie
Ontdek alle discriminatiecriteriaRaciale kenmerken
Discriminatie omwille van je nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming.
Discriminatie melden
Voel je je gediscrimineerd of ben je getuige van discriminatie? Doe online je melding of bel gratis 0800 12 800 op werkdagen tussen 9.30 en 13 uur.