Antisemitisme in België

Bij dossiers over antisemitisme zetten we de volgende stappen:

• Unia analyseert elke melding die zij ontvangt. Eerst bekijken we of we bevoegd zijn om de melding te behandelen. 
  • Is Unia niet bevoegd? Dan verwijzen we melders door naar de juiste gespecialiseerde organisatie. 
  • Is Unia wel bevoegd en wordt er bijstand gevraagd? Dan openen we een dossier en verzamelen we samen met de melder alle nodige informatie voor de eventuele behandeling van het dossier. We bekijken wat de specifieke verwachtingen zijn en geven uitleg over de mogelijke verdere stappen. 
• Slachtoffers van strafrechtelijke feiten raden we aan om zeker ook een klacht in te dienen bij de politie. Een melding bij Unia vervangt in geen geval een klacht bij de politie of bij het parket. 
• Unia kan ook op eigen initiatief een dossier openen zonder dat er sprake is van een individuele melding. Denk bijvoorbeeld aan situaties die in de media aan bod komen die aanleiding kunnen geven tot een vermoeden van discriminatie, haatspraak of haatmisdrijven. Als er een of meerdere individuele slachtoffers zijn, proberen we contact met hen op te nemen, maar Unia behandelt ook dossiers waarin er geen geïdentificeerd of identificeerbaar slachtoffer is. 
• We geven advies over de situatie zodra we een dossier openen. Wanneer we vermoeden dat het volgens de wet effectief om discriminatie of om een haatmisdrijf gaat, stellen we verschillende opties voor:
  • Bij discriminatiedossiers zoeken we naar een oplossing via onderhandeling of verzoening. 
  • Als de feiten uitzonderlijk zwaar zijn (bijvoorbeeld bij haatmisdrijven) of dialoog onmogelijk blijkt, kan Unia gerechtelijke stappen ondernemen. Dat gebeurt slechts uitzonderlijk (1% van de dossiers) en met toestemming van het slachtoffer. Unia kan zelf het initiatief nemen om een gerechtelijke procedure op te starten of zich bij een (burgerrechtelijke of strafrechtelijke) procedure aansluiten. Voor dossiers over antisemitische inbreuken, deden we dit in de afgelopen jaren 15 keer. We kunnen ook advies geven bij gerechtelijke procedures, zonder betrokken procespartij te zijn. 
  • Soms volgen we nog andere pistes:
    • waarschuwing en herinnering aan de wet sturen naar de persoon of organisatie tegen wie de melding is gericht
    • officieel advies aan de betrokken autoriteiten
    • doorverwijzing naar een lokale of gespecialiseerde partner met wie we al dan niet een samenwerkingsakkoord hebben afgesloten (vakbonden, gespecialiseerde organisaties, sociale inspectie, raad voor de journalistiek…). 

Belangrijk om te weten: soms voelen situaties onrechtvaardig aan of kunnen sommige feiten als antisemitisch worden beschouwd, maar is er geen juridische inbreuk tegen de antidiscriminatiewetgeving. Omdat wij wettelijk alleen binnen dit juridisch kader kunnen optreden, kunnen wij in dat geval geen stappen zetten. 

Om antisemitisme te voorkomen, formuleerde Unia 10 aanbevelingen: 

1. Investeer duurzaam in het nieuwe interfederale coördinatiemechanisme in de strijd tegen antisemitisme dat op 15 januari 2024 voor het eerst samen kwam.
2. Verbeter registratie en rapportering bij politiediensten en het Openbaar Ministerie. Momenteel is het quasi onmogelijk om op een adequate manier te rapporteren over antisemitisme omdat de registratie niet eenduidig is.
3. Neem antisemitisme op in actieplannen tegen racisme. Unia meent dat antisemitisme een bijzondere vorm van racisme is met enkele specifieke kenmerken. Daarom verdient de strijd tegen antisemitisme ook een plaats in de antiracismeplannen.
4. Verzeker verder onderzoek naar antisemitisme in België. Zo weten we beter wat er in ons land nodig is voor een doeltreffende strijd tegen antisemitisme, zowel op preventief als repressief vlak.
5. Zet in op kennis en onderwijs over antisemitisme en de Holocaust. Er blijkt namelijk onvoldoende kennis te zijn over (hedendaags) antisemitisme en over de wreedheden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn begaan.
6. Voer een algemene clausule in voor verzwarende omstandigheden bij een discriminerend motief/haatmotief. Momenteel is het maar voor een beperkt aantal misdrijven mogelijk om een (antisemitisch) haatmotief te weerhouden en bij de aanwezigheid daarvan de strafmaat effectief te verhogen.
7. Verhoog meldingsbereidheid bij slachtoffers. Vandaag dienen slachtoffers van antisemitische strafbare feiten nog te vaak geen klacht in bij politie/parket en gelijkheidsorganen. Daardoor is er onvoldoende zicht op de problematiek.
8. Verbeter de toepassing van de omzendbrief COL13/2013. 
9. Investeer in alternatieve maatregelen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om sensibiliserings- en vormingsprogramma voor daders van een discriminatiemisdrijf (discriminatie, haatspraak met inbegrip van holocaustontkenning, of haatmisdrijf) dat opgezet is in de Dossinkazerne.
10. Geef aandacht aan de eigenheid van slachtofferschap van (antisemitische) haatmisdrijven. Unia vindt dat er gespecialiseerde ondersteuning nodig is voor slachtoffers van antisemitische haatmisdrijven.