Veelgestelde vragen (FAQ)

Ja. Unia is als interfederaal gelijkheidsorgaan ook in Vlaanderen actief.

Unia is bevoegd voor discriminatie op grond van nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, geloof of levensbeschouwing, handicap, leeftijd, seksuele oriëntatie, gezondheidstoestand, vermogen, fysieke kenmerken, burgerlijke staat, gezinssamenstelling, politieke overtuiging, syndicale overtuiging, geboorte en sociale afkomst of toestand.

Sinds 15 maart 2023 worden Vlaamse bevoegdheden zoals de Vlaamse huurmarkt, het Nederlandstalig onderwijs of de dienstverlening van De Lijn verder opgevolgd door het Vlaams Mensenrechteninstituut (VMRI). 
In Vlaanderen is Unia net als in Brussel en in Wallonië nog altijd bevoegd voor álle federale bevoegdheden. Denk bijvoorbeeld aan haatspraak en haatmisdrijven, discriminatie op de werkvloer, horeca, commerciële activiteiten, banken en verzekeringen, consumentenrechten, rechten van patiënten, volksgezondheid, openbaar vervoer (NMBS, MIVB, TEC), defensie, politie en justitie…

Unia is dus bevoegd om in Vlaanderen gelijkheid te promoten en discriminatie en racisme te bestrijden. Concreet blijven we in Vlaanderen de volgende opdrachten uitvoeren:

• ondersteunen van iedereen die gediscrimineerd wordt
• bijstaan van iedereen die slachtoffer is van haatspraak of een haatmisdrijf 
• rechten van personen met een handicap beschermen
• rapporteren aan nationale en internationale instellingen
• onderzoek laten verrichten
• adviezen en aanbevelingen formuleren
• structurele ondersteuning bieden aan lokale besturen en andere partners
• trainingen aanbieden 

Unia wordt hoofdzakelijk gefinancierd door de federale overheid (dotatie uit de begroting en subsidie van de Nationale Loterij), de gewesten en de gemeenschappen. Deze financiering is bepaald in het samenwerkingsakkoord van 12 juni 2013 (art.16). Sinds 2023 is de financiering door de Vlaamse overheid gestopt.

Elk jaar maakt Unia in haar jaarverslag haar balans en resultatenrekening voor het afgelopen jaar bekend. Deze informatie wordt meegedeeld aan de parlementen en de FOD Financiën wordt regelmatig op de hoogte gebracht van de financiële toestand. Het Rekenhof controleert ook elk jaar de rekeningen van Unia en de manier waarop haar middelen werden gebruikt.

Unia is een publieke instelling. Ze is een interfederale en onafhankelijke expert op het vlak van gelijke kansen en antidiscriminatie. Unia is dus geen ngo, en ook geen vzw.

• Publiek: Unia werd op 15 februari 1993 bij wet opgericht en heette toen het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding. Vandaag krijgt ze haar opdrachten van de parlementen (federale regering, gewesten en gemeenschappen).
• Interfederaal: Unia bestrijdt discriminatie in België zowel voor federale bevoegdheden als voor bevoegdheden van het Waals Gewest, het Brussels Gewest, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap.
• Onafhankelijk: Unia voert haar opdrachten volledig onafhankelijk uit.

Lees meer over Unia.

Unia voert haar opdrachten in alle onafhankelijkheid uit, volgens het samenwerkingsakkoord van 12 juni 2013. De onafhankelijkheid van Unia wordt ook internationaal erkend.

Dat belet Unia niet om regelmatig met de politiek te interageren, gezien de essentiële rol die ze speelt in het bestrijden van discriminatie.

Unia wordt ook beheerd door een interfederale raad van bestuur. Die is zo pluralistisch mogelijk samengesteld. De 17 leden worden benoemd door de verschillende parlementen in overeenstemming met de Principes van Parijs. Ze geven advies over de werking van Unia en de uitvoering van haar opdrachten.

• Unia is niet bevoegd voor discriminatie op basis van gender, die wordt behandeld door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM) en het Vlaams Mensenrechteninstituut (voor Vlaamse bevoegdheden). 
• Unia is niet bevoegd voor discriminatie op basis van taal. De Vaste Commissie voor Taaltoezicht ziet erop toe dat de openbare diensten de wetten inzake taalgebruik naleven, maar voor andere vormen van taaldiscriminatie bestaat er geen bevoegde instantie. 
• Unia is niet bevoegd voor discriminaties die samenhangen met Vlaamse bevoegdheden. Dat is de taak van het Vlaams Mensenrechteninstituut. 
• Unia houdt zich niet bezig met de analyse van de migratie, de grondrechten van vreemdelingen en de mensenhandel. Dat is de taak van het Federaal Migratiecentrum, Myria.
• Unia is geen rechtbank: de adviezen die Unia formuleert, zijn niet bindend, ook al wordt de expertise van Unia breed erkend.
• Unia is geen sociale dienst die mensen begeleidt bij administratieve of sociale stappen.
• Unia is geen advocatenbureau: de specialisten die bij Unia werken, kunnen je raad geven en je gratis begeleiden in de stappen die je onderneemt. Ze zijn geen advocaten en kunnen je dus niet wettelijk vertegenwoordigen.

Heb je een melding gedaan bij Unia en ben je niet tevreden over het antwoord dat je kreeg? 

Dan kan je een klacht indienen.

Ja. Unia mag schenkingen en zelfs legaten ontvangen. Interesseert dit je? Neem dan contact met ons op via ons contactformulier.

Nee: onze voorraad promotiemateriaal is beperkt, en dus verspreiden we dit alleen tijdens onze eigen activiteiten. Daarom kunnen we je geen promotiemateriaal bezorgen.  

Een bezoek brengen aan de kantoren van Unia om onze werking te leren kennen is weinig interessant, want je kan er enkel kantoren en vergaderruimtes zien. Wil je meer te weten komen over onze activiteiten? Laat je dan inspireren door onze website.

We krijgen bij Unia veel vragen van studenten voor papers, taken of onderzoek. We zijn natuurlijk blij met deze interesse in gelijke kansen en antidiscriminatie, maar kunnen door de hoge werkdruk alleen doctoraatstudenten een antwoord bezorgen. Gelukkig vind je veel informatie snel terug op onze website.

Opgelet: Unia is niet bevoegd voor genderdiscriminatie (M/V/X, transgender), migratie, asiel, toegang tot de Belgische nationaliteit en mensenhandel.

De Unia-website bevat een schat aan informatie over discriminatie en gelijke kansen. Als leerling secundair onderwijs, bachelor- of masterstudent kan je daarop dan ook alle informatie die je nodig hebt opzoeken:

• alles over discriminatie
• kennisbank met aanbevelingen, jaarverslagen, rapporten, onderzoeksresultaten enz.
• wetgeving en rechtspraak over discriminatie, haatspraak en haatmisdrijven
• info over Unia
• website met leermodules en handige info voor een diverse en inclusieve werkomgeving  (eDiv)  

Ben je een doctoraatsstudent en doe je onderzoek naar een van onze thema’s? Vul het contactformulier in.

Unia geeft altijd de voorkeur aan onderhandeling om een conflict op te lossen. Uitzonderlijk (in 1% van de dossiers) onderneemt ze gerechtelijke stappen of sluit ze zich aan bij een (burger- en/of strafrechtelijke) procedure.

Dat gebeurt als de feiten bijzonder zwaar zijn, als dialoog onmogelijk is of als een door een rechter genomen beslissing duidelijkheid kan brengen over wat al dan niet wettelijk is.

Gerechtelijke stappen gebeuren dus zeer zelden en nooit zonder de toestemming van de gediscrimineerde persoon.

Ja. Alle adviezen en informatie die Unia geeft, zijn gratis.

Als je dossier echter gerechtelijk wordt behandeld (wat zeer zelden gebeurt en nooit zonder jouw toestemming), kan Unia je niet vertegenwoordigen. De advocaten- en gerechtskosten zijn dus voor je eigen rekening.

Unia analyseert de ontvangen meldingen en beslist hoe we elke melding het best opvolgen. Wanneer we beslissen om een melding actief op te volgen, kan Unia beslissen om (in de meeste gevallen) een onderhandeling te starten of om naar de rechtbank te stappen.

Unia geeft altijd de voorkeur aan onderhandelde oplossingen

Een Unia-collega neemt dan contact met alle betrokkenen om naar hen te luisteren en tot een constructieve oplossing te komen. Onderhandelen heeft verschillende voordelen:

• Het is sneller dan een gerechtelijke procedure.
• Slachtoffers kunnen erkenning van de discriminatie of een schadevergoeding krijgen.
• Daders kunnen zich bewust worden van hun daden, er kunnen structurele maatregelen worden getroffen en er wordt een duurzame oplossing gevonden.

Daarom heeft Unia op haar website een databank met onderhandelde oplossingen. Je vindt er onderhandelde oplossingen die dankzij de tussenkomst van Unia tot stand zijn gekomen. Je kan er zowel zoeken op discriminatiecriterium als discriminatiedomein.

Juridische stappen

Als onderhandelen niet mogelijk is, kan Unia met instemming van de melder juridische stappen ondernemen. Gerechtelijke stappen gebeuren dus zeer zelden  (in 1% van de dossiers) en nooit zonder de toestemming van de gediscrimineerde persoon.