Mandaat en bevoegdheden
Unia heeft in België een mandaat om als gelijkheidsorgaan discriminatie te bestrijden en gelijkheid te bevorderen. Als mensenrechteninstelling beschermen we de rechten van mensen met een handicap.
Mandaat als gelijkheidsorgaan
Het mandaat van Unia als gelijkheidsorgaan werd in 2013 vastgelegd in een samenwerkingsakkoord tussen de federale overheid, de gewesten en de gemeenschappen. Unia rapporteert dus aan de parlementen die het samenwerkingsakkoord ondertekend hebben. We bestrijden discriminatie, haatspraak en haatmisdrijven.
Mandaat als waakhond voor de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in België
In 2011 werd Unia als onafhankelijke instantie door de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten belast met de bescherming, promotie en naleving van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap en zijn Facultatief Protocol in België:
- We informeren personen met een handicap en alle betrokken organisaties en verenigingen over het bestaan van het Verdrag, de opzet en de rechten die het garandeert.
- We zien erop toe dat de rechten van personen met een handicap gerespecteerd worden. Als mensen een melding doen, geven we onafhankelijk juridisch advies en begeleiding.
- We onderzoeken of wetgeving, beleid en praktijken in België overeenstemmen met het Verdrag.
Om onze opdracht te vervullen, hebben we 2 organen opgericht binnen Unia:
Openen Cel handicap/CRPD
De cel handicap/CRPD staat naar analogie met het internationale Committee on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) in voor de bevordering, bescherming en opvolging van het Verdrag in samenwerking met de verschillende diensten van Unia.
Meer over:
Openen Begeleidingscommissie
De begeleidingscommissie verzekert de vertegenwoordiging en participatie van het maatschappelijk middenveld. Ze is samengesteld uit vertegenwoordigers van verenigingen van personen met een handicap, de academische wereld en de sociale partners. De begeleidingscommissie helpt Unia door bezorgdheden op het terrein te signaleren en om strategische beleidskeuzes te maken.
Mandaat als waakhond voor de uitvoering van het VN-verdrag voor de uitbanning van raciale discriminatie in België
In 2000 werd Unia in het kader van het Internationaal Verdrag van New York inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie (1965) aangeduid als verantwoordelijk organisme voor het behandelen van meldingen inzake racisme.
Om onze opdracht te vervullen, hebben we 2 organen opgericht:
Openen Cel racisme/CERD
De cel racisme/CERD staat naar analogie met het internationale Committee on the Elimination of Racial Discrimination (CERD) in voor de bevordering, bescherming en opvolging van het Verdrag in samenwerking met de verschillende diensten van Unia.
Openen Begeleidingscommissie
De begeleidingscommissie verzekert de vertegenwoordiging en de participatie van het maatschappelijk middenveld. De begeleidingscommissie helpt Unia bij het uitoefenen van haar missie, door bezorgdheden op het terrein te signaleren en om strategische beleidskeuzes te maken.
Bevoegdheden van Unia
Unia is bevoegd op zowel de federale als de deelstatelijke niveaus.
In Vlaanderen is de situatie sinds 2023 veranderd.
We blijven er bevoegd voor dossiers over:
- discriminatie:
- op het werk
- in winkels, horeca en commerciële activiteiten (bijv. fitnesszaken)
- door verzekeringsmaatschappijen en banken
- bij justitie, detentie en politie (met inbegrip van dossiers over discriminatie door federale en andere dan Vlaamse ambtenaren)
- bij defensie
- op het openbaar vervoer (met uitzondering van De Lijn): NMBS, TEC en MIVB, luchtvaarmaatschappijen …
- negationisme (ontkenning van de Holocaust en genocides erkend door een internationaal gerecht)
- haatspraak (bijv. op Facebook, X …)
- haatmisdrijven (misdrijven met een haatmotief)
We zijn niet meer bevoegd voor discriminatie in het onderwijs, de huurmarkt en andere Vlaamse materie. Voor meldingen in die domeinen moet je nu bij het VMRI zijn. Opgelet: in andere gewesten en gemeenschappen blijft Unia bevoegd voor alles.