Dove man in gesloten instelling heeft recht op tolkondersteuning tijdens verblijf

9 november 2016

Unia ontvangt een melding van een dove man die verblijft in een gesloten psychiatrische instelling. Hij krijgt nauwelijks gelegenheid om te communiceren in gebarentaal en krijgt daardoor niet de behandeling waar hij recht op heeft.

De therapie verloopt zowel via schrift als via spraakafzien (liplezen). Maar de man  begrijpt moeilijk wat de psycholoog zegt en kan zich op deze manier niet goed uiten. Hij ervaart dezelfde obstakels tijdens de groepsgesprekken en tijdens de dagelijkse gesprekken met de begeleiding en met andere patiënten.

In tegenstelling tot horende patiënten, heeft hij als dove man bovendien geen mogelijkheid tot contact met de buitenwereld. Patiënten kunnen tot een half uur per dag bellen. Maar de instelling voorziet niet in een gelijkwaardig alternatief voor personen die door hun handicap gebruik maken van alternatieve communicatievormen.

De man verzoekt de instelling om aanpassingen, onder meer de mogelijkheid om een beroep te kunnen doen op een tolk gebarentaal. De instelling weigert aanvankelijk.

Unia toetst deze situatie aan de antidiscriminatiewet en aan het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. De antidiscriminatiewet voorziet in een redelijke aanpassingenplicht voor personen met een handicap. De redelijke aanpassingenplicht heeft tot doel om de beperkende invloed van een onaangepaste omgeving op de participatie van een persoon met een handicap te neutraliseren door middel van concrete maatregelen. Het VN-Verdrag schrijft voor dat passende maatregelen moeten genomen worden om te voorzien in professionele doventolken om de toegang tot onder meer medische voorzieningen te faciliteren (artikel 9 §2, e). Artikel 14 §2 van het VN-Verdrag bepaalt dat personen met een handicap die van hun vrijheid zijn beroofd het recht hebben om behandeld te worden in overeenstemming met de doelstellingen en beginselen van dit verdrag.

Volgens Unia werden onvoldoende aanpassingen getroffen opdat de instelling toegankelijk zou zijn. Voor een dove patiënt is toegang tot communicatie in gebarentaal noodzakelijk om goede psychiatrische  zorgen te kunnen genieten en om op gelijke voet te kunnen deelnemen aan alle aspecten van het leven in de instelling.

De instelling was alsnog bereid om maatregelen te treffen. Zo zal de instelling onder meer voorzien in een tolk gebarentaal tijdens de gesprekken met de psycholoog en met de begeleiding. Het personeel van de afdeling krijgt een vorming over communicatie met dove personen. De man krijgt toegang tot een laptop en internetverbinding om in gebarentaal te kunnen communiceren met de buitenwereld.