Wat zijn de aantijgingen van mevrouw Homans?

Vlaams minister voor Gelijke Kansen Liesbeth Homans verklaarde op 16 november in Het Laatste Nieuws dat Unia weigert mee te werken aan het onderzoek dat ze eerder dit jaar heeft aangekondigd. Volgens minister Homans bestaat de perceptie dat meldingen van bepaalde bevolkingsgroepen sneller en grondiger worden behandeld dan andere. Daarom vindt de minister het nodig dat een onderzoeker toegang krijgt tot de database waar alle meldingen en de dossiers worden bewaard. Minister Homans uitte ook kritiek op het werk van Unia, dat niet voldoende zou aansluiten bij het Vlaamse gelijkekansenbeleid. Over al deze punten geven we verduidelijking:

Unia staat positief tegenover onderzoek

• Unia staat positief tegenover onderzoek naar de impact van onze opdrachten en is altijd bereid geweest om  hieraan mee te werken. Minister Homans en Unia waren nog in overleg toen de minister uithaalde in de pers. Zo was er een bijeenkomst gepland op 9 november, maar dit werd op vraag van het kabinet uitgesteld naar 11 december.
• Het eigenlijke onderzoek is nog niet gestart. In deze overlegfase werd vooral gesproken over de modaliteiten van het onderzoek waarbij ook de toegang tot de database en de dossiers ter sprake kwam.
• Unia garandeert melders van discriminatie en de partijen die beticht worden van discriminatie dat het dossier volgens de strengste wettelijke regels van privacy behandeld wordt. Het kabinet lichtte enkel mondeling het onderzoek toe; ook over de gewenste toegang tot de database. Het uitblijven van concrete afspraken over de toegang tot de database garandeerde volgens Unia noch de privacy van de melders en daders, noch de onafhankelijkheid van Unia.

Unia draagt transparantie en controle hoog in het vaandel

• Unia publiceert jaarlijks een cijferrapport en een jaarverslag. De ruim 5000 discriminatiemeldingen die we jaarlijks binnenkrijgen, analyseren we volgens de discriminatiecriteria en de domeinen (oa. werk, huisvesting, onderwijs, goederen en diensten) waarvoor Unia bevoegd is. Deze cijfers geven een correcter beeld weer van het werk van Unia dan wat het buikgevoel ingeeft als je enkel afgaat op de zaken die de pers halen. Unia betichten van favoritisme is een lasterlijk verwijt ten aanzien van onze medewerkers en hun gedreven inzet.
• Het jaarverslag wordt door de Raad van Bestuur besproken en goedgekeurd. De bestuurders zijn aangeduid door de regionale parlementen en het federale parlement. Belangrijke beslissingen, zoals het nemen van gerechtelijke stappen in een bepaald dossier, worden telkens besproken en beslist door de raad van bestuur. 
• De taken van Unia zijn vastgelegd in een samenwerkingsakkoord tussen de verschillende regeringen (en aangenomen door alle parlementen). Unia moet: een toegankelijk en laagdrempelig aanspreekpunt zijn voor burgers die zich gediscrimineerd voelen, burgers over hun rechten informeren, de vinger aan de pols houden bij maatschappelijke veranderingen op vlak van gelijke kansen en dit wetenschappelijk onderbouwen. Het is bijgevolg niet de taak van Unia om het Vlaamse gelijkekansenbeleid mee gestalte te geven. De minister beschikt hiervoor over eigen budgetten, administraties en agentschappen.
• Uit het mondelinge uitleg begreep Unia ook dat minister Homans een aantal zaken wilde onderzoeken die al onderzocht worden. Zoals de bekendheid van en de perceptie over Unia, inclusief die van de lokale contactpunten. Ook de uitvoering van ons meerjarenplan laten we onderzoeken door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Nieuwe opdrachten voor beide onderzoeken heeft Unia recent gegund.
• Het Rekenhof staat in voor de controle van het financieel beleid en het personeelsbeleid van Unia. Daarnaast laat Unia haar rekeningen controleren door een bedrijfsrevisor, die om de drie jaar via een marktbevraging wordt aangeduid door de Raad van Bestuur. 

Unia legt verantwoording af aan de parlementen.

• Unia is een onafhankelijke, interfederale gelijkekanseninstelling, zoals elk Europees land één dient te hebben. Het mandaat en de voorwaarden om in alle onafhankelijkheid te kunnen werken, zijn in overeenstemming met de Principes van Parijs, opgesteld door de Verenigde Naties en de normen opgesteld door het European Network of Equality Bodies (Equinet).
• Als onafhankelijke instelling legt Unia verantwoording af aan de verschillende parlementen, niet aan de ministers die in ons land bevoegd zijn voor gelijke kansen. Recent stelde Unia nog haar jaarverslag voor in het Vlaams parlement, het Waals parlement en doet dat binnenkort voor het Duitstalig parlement. Unia is dan ook tevreden over het initiatief van Vlaams parlementsleden Piet Debruyn (N-VA), Ann Brussel (OpenVLD) en Ward Kennes (CD&V) om het onderzoek over Unia te laten initiëren door het Vlaams parlement.