Open brief van een Vlaamse arts

In Artsenkrant lees ik dat zelfstandigen vanaf 1 januari '08 zich verplicht moeten verzekeren voor kleine risico's - wat ik goed vind - maar de bijdrage zal afgerekend worden naar gelang het inkomen. Ondertussen worden  35.000 mensen per jaar ons land binnengepompt - wettelijk - in het kader van familieherenigingen.Volgens het Nieuwsblad heeft Buitenlandse Zaken aanbevolen zeer ruim te zijn in de toelatingen. Het gaat veelal om (oude) Turken,Noordafrikanen,Kosovaren enz. Zonder hier ooit een dag gewerkt te hebben, zonder enige taalkennis en zonder te zullen moeten werken (vaak gaat het om prille vijftigers - hier worden de autochtonen door de RVA afgejaagd) zijn ze direct in orde met de ziekteverzekering - ook kleine risico's, mits een kleine bijdrage van hun familie.     Terwijl ik dit schrijf heb ik een Russisch-Kazaks kindje laten opnemen op pediatrie met acute mastoïditis. Ze liggen op een eenpersoonskamer - er is beperkte kennis van het Nederlands. Ze kunnen er altijd bij blijven want ze  werken toch niet. Grootvader en grootmoeder Kazak zijn er ook bij. ...

Datum: 2008

De kettingmail is een lezersbrief van een geneesheer uit Lede. De mail verscheen in de Artsenkrant van februari 2008. De arts beklaagt zich over de verregaande gratis medische zorgen die gezinsherenigers, asielzoekers en vreemdelingen krijgen in België. De arts ondersteunt zijn betoog met een sprekend voorbeeld van een Russisch-Kazaks gezin dat meer medische voordelen zou genieten dan zijn eigen zoon en kleinkind. Hij verwijt het Russisch-Kazaks gezin gebrek aan kennis van het Nederlands, gebrek aan werkwil en plundering: 'lijdzaam moeten wij zien hoe ons land op elk gebied leeggeplunderd wordt'. Verder in zijn betoog heeft de arts het nog over vreemdelingen en asielzoekers die esthetische ingrepen zoals neuscorrecties volledig terugbetaald krijgen door het OCMW.

Van lezersbrief naar kettingmail

Het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding (nu Unia) nam contact op met de Artsenkrant om na te gaan of deze brief vals was of niet. Deze brief werd inderdaad gepubliceerd in de Artsenkrant van februari 2008 in de vorm van een lezersbrief. De Artsenkrant wilde met de lezersbrief de discussie op gang brengen, maar vergat dat bijna alle informatie over het recht op ziektebijdrage fout is en dat het taalgebruik van de arts in kwestie allerminst neutraal en constructief te noemen is.

De telefoonnummers die in de aanhef van de kettingmail vermeld worden, zijn niet afkomstig van een andere ontevreden dokter, maar werden per abuis in de mail opgenomen toen iemand deze kettingmail aan zijn contacten doorstuurde. De rechtmatige eigenaar van deze telefoonnummers hoopt dat deze fout hersteld wordt en heeft kennis genomen van de analyse van Unia.

Klopt de inhoud van de kettingmail?

Voor de analyse van de mail werkten we samen met de vzw Medimmigrant, die gespecialiseerde kennis heeft over de toegang tot gezondheidszorg voor mensen zonder wettig verblijf. Ook op de website van het Oost-Vlaams Diversiteitscentrum ODICE vindt u tal van informatie over de toegang tot gezondheidszorg: www.odice.be/orientatiepunt of www.orientatiepunt.be.

35.000 gezinsherenigers per jaar?

Er wordt al een eerste belangrijke berekeningsfout gemaakt door te zeggen dat er jaarlijks 35.000 mensen via gezinshereniging ‘in ons land worden gepompt’. Exacte cijfers hierover bestaan helaas niet, maar aan de hand van de visacijfers krijgen we wel een indicatie van het juiste cijfer. Zo werden in 2006 ongeveer 15.000 visa voor lange duur (voor een verblijf van meer dan 3 maanden) uitgereikt in het kader van gezinshereniging. Aangezien het visasysteem voor een aantal landen (zoals de landen van de Europese Unie) niet van toepassing is, zal het exacte cijfer ongetwijfeld hoger liggen. Maar het cijfer van 35.000 is op zijn zachtst gezegd sterk overdreven. 

[...]“Volgens het Nieuwsblad heeft Buitenlandse Zaken aanbevolen zeer ruim te zijn in de toelatingen”: Binnenlandse Zaken en niet Buitenlandse zaken is bevoegd om visa gezinshereniging uit te reiken. 

Gezinsherenigers zijn niet gelijk aan illegalen.

Er wordt in de lezersbrief gesproken over illegalen en over gezinsherenigers. Niet alleen hebben deze mensen een verschillend verblijfsstatuut, maar ook hun recht op gezondheidszorg verschilt. In België is het hebben van een ziekteverzekering voor iedereen verplicht, dus ook voor vreemdelingen die wettig in ons land verblijven.

Gezinsherenigers

“In sommige gevallen kan een ouder of grootouder in het kader van gezinshereniging in ons land verblijfsrecht bekomen, maar dat kan uitsluitend onder bepaalde voorwaarden en enkel als het familielid de Belgische of een Europese nationaliteit heeft.” Een vreemde ouder of grootouder van een niet-Belg kan bijgevolg niet via gezinshereniging naar België komen. 

Stellen dat personen die naar België komen in het kader van gezinshereniging niet hoeven te betalen en hier enkel rentenieren klopt niet. Voor bijvoorbeeld de gezinshereniging van een (groot)ouder met een Belgisch familielid moet dit Belgische familielid het bewijs voorleggen dat hij het familielid dat naar België komt ten laste heeft én bewijzen dat hij stabiele, regelmatige en voldoende bestaansmiddelen heeft om zichzelf en zijn familieleden te onderhouden én dat hij een ziekteverzekering heeft die alle risico’s van zijn familieleden in België dekt.

Mensen die in het kader van gezinshereniging naar België komen, kunnen zich (ten laste van een gerechtigde) bij op de ziekteverzekering inschrijven vanaf het moment dat zij hun inschrijving in het register (vreemdelingen of bevolkings) ontvangen hebben. Ze moeten hun jaarlijkse bijdrage en remgeld zelf betalen. Het OCMW betaalt de bijdragen in geval van behoeftigheid. Het OCMW kan wel tussenkomen in (een deel van) de medische kosten. Bovendien is er een verschil in procedure wat betreft gezinshereniging met een Belg of EU-onderdaan en gezinshereniging met een derdelander (niet EU-onderdaan). 

Asielzoekers

Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe asielprocedure hebben asielzoekers tijdens de gehele procedure enkel nog recht op materiële steun. Asielzoekers zullen de eerste vier maanden in een open opvangcentrum verblijven. Nadien kunnen ze doorstromen naar een particuliere woning (Lokaal Opvanginitiatief van het OCMW). Asielzoekers zullen dus geen financiële steun van het toegewezen OCMW meer krijgen en kunnen zich niet langer aansluiten bij een ziekenfonds als gerechtigde persoon. Het opvangcentrum is verantwoordelijk voor de medische zorgen. De vraag is of deze regel ook geldt voor esthetische ingrepen zoals neuscorrecties? In de brief spreekt Dr. Brondeel over neuscorrecties voor asielzoekers maar sommige ingrepen moeten door de asielzoeker zelf betaald worden omdat ze niet manifest noodzakelijk zijn. Dat is het geval voor esthetische ingrepen zoals neuscorrecties tenzij de ingreep noodzakelijk is voor reconstructie na een heelkunde of trauma. Tandprothesen indien er geen kauwprobleem is, worden ook niet terugbetaald door het opvangcentrum. De volledige lijst met uitzonderingen kunt u vinden op de website van ODICE. 

[...] “P.S. Ik heb ook al minimum vijf plastische neuscorrecties uitgevoerd bij asielzoekers, met goedkeuring van de desbetreffende OCMW's. Zuiver functionele problemen. Volledig terugbetaald. Gratis voor de allochtoon.” De arts zegt zelf dat het ging om zuiver functionele (dus medische) problemen, dit betekent dat het niet ging om esthetische ingrepen.

Geen Dringende Medische Hulp voor gezinsherenigers?

Gezinsherenigers in procedure (of na het bekomen van hun verblijfsrecht) hebben geen recht op ‘dringende medische hulp’ (= DMH), behalve wanneer ze uitgeprocedeerd zijn en hier onwettig verblijven, maar slechts in uitzonderlijke situaties valt dit te combineren met een ziekenfonds (enkel in kader van uitlooprecht). Meer nog, zij dienen geen beroep te doen op Dringende Medische Hulp aangezien zij zijn aangesloten bij een ziekenfonds. (zie hoger) De opleg voor een éénpersoonskamer valt dus ten laste van de gezinshereniger. 

Mensen zonder wettig verblijf kunnen, onder bepaalde voorwaarden, (gratis) gezondheidszorg bekomen op basis van het KB van 12.12.1996 inzake Dringende Medische Hulp. Via de regeling Dringende Medische Hulp is er enkel terugbetaling voor een gemeenschappelijke ziekenhuiskamer. De opleg voor een éénpersoonskamer valt ten laste van de betrokkene (met enkele uitzonderingen die voor iedereen van toepassing zijn, zoals wanneer er geen gemeenschappelijke kamer meer vrij is, of bij medische indicaties zoals besmettelijke ziektes).

Wie betaalt de medische kost bij Dringende Medische Hulp?

Het is niet zo dat de geneesheer lijdzaam moet toezien of het OCMW steun toekent in het kader van ‘Dringende Medische Hulp’. Het is de geneesheer die bepaalt of een bepaald persoon medische zorgen behoeft die onder de notie ‘Dringende Medische Hulp’ valt. Het OCMW vervolgens staat in voor het behoeftigheidsonderzoek (via een sociaal onderzoek) en gaat na of de andere voorwaarden voldaan zijn om een beroep te kunnen doen op een terugbetaling van de medische kosten via de Dringende Medische Hulp-procedure. Wanneer het OCMW twijfelt of de patiënt dringend medische hulp nodig heeft, kan het OCMW de betrokkene door een andere geneesheer laten onderzoeken. Op deze wijze kijkt het OCMW ook niet lijdzaam toe op wat één bepaalde geneesheer zou attesteren als ‘DMH’.

De kosten van ‘DMH’ worden gedragen door de POD-Maatschappelijke Integratie die deze terugbetaalt aan de OCMW’s. De OCMW’s dragen zelf de personeelskosten (voor sociale enquête, administratie, …) en de kosten van de medische hulp die niet wordt terugbetaald door de POD-MI. Die laatste zijn niet zo veel medische kosten, het zijn bv. medicatie categorie D, sommige tandbehandelingen waarvoor de POD niet tussenkomt, …. De meeste OCMW’s weigeren dan ook tussen te komen voor deze kosten die niet terug vergoed worden door de POD-MI.

Een zondebokverhaal

De brief heeft de allure van een klaagzang maar is eigenlijk een zorgvuldig verpakt zondebokverhaal, waarbij vreemdelingen, asielzoekers en gezinsherenigers beschuldigd worden van plundering en van profitariaat van de ziekteverzekering. Als een groep of een individu een negatief imago heeft en er is sprake van vooroordelen, dan is de kans groot dat er zondebokken gemaakt worden. In dit geval zijn gezinsherenigers, vreemdelingen en asielzoekers de zondebokken die de schuld krijgen van bepaalde wantoestanden. Het woordgebruik in het verhaal is zorgvuldig gekozen ‘vreemdelingen worden in ons land gepompt’, ‘lijdzaam toekijken terwijl ons land leeggeplunderd wordt’, ‘ze (vreemdelingen) werken niet’, de arts beschrijft zichzelf als een autochtone Vlaamse slaaf en ga zo maar door. Het zondebokmechanisme staat of valt met het aantal meelopers. Daarom zijn vooroordelen een vruchtbare bodem om zondebokken te maken. De arts veroordeelt niet bepaalde wantoestanden, maar wakkert enkel de haat tegen vreemdelingen aan in de hoop aanhangers te vinden voor zijn ideeën. Wie de retoriek doorprikt leest eigenlijk een xenofoob betoog tegen vreemdelingen, asielzoekers en gezinsherenigers.

Van een arts verwacht men de minimale beroepseer om medische feiten op een correcte manier weer te geven. Artsen hebben bovendien de verantwoordelijkheid om de belangen van een patiënt voorop te stellen. Daarvoor hebben ze de eed van Hippocrates afgelegd. We kunnen ons dan ook de vraag stellen 1) met welke bedoeling deze arts de brief heeft geschreven en 2) waarom (bewust of onbewust) foutieve informatie in de brief staat? Hetzelfde geldt voor de specialisten van het vakblad de Artsenkrant die men op zijn minst onachtzaamheid kan verwijten voor het niet controleren van de inhoud van een lezersbrief. Onze zoektocht naar de juiste informatie heeft niet lang geduurd en specialisten hoeven allicht niet eens zo ver te zoeken om de juiste informatie te vinden.

Bovendien is uit de vele meldingen die op het Centrum zijn toegekomen, gebleken dat deze lezersbrief in de vorm van een kettingmail verspreid wordt op het internet. Tientallen mensen hebben deze brief (ongevraagd) in hun mailbox ontvangen. Misschien nog het meest verontrustende is om vast te stellen dat deze haatopwekkende lezersbrief gepubliceerd staat op honderden websites in Vlaanderen. Zo kan iedereen deze brief lezen op de neo-nazi website van de organisatie Stormfront, maar ook op tientallen onschuldige of minder onschuldige (politieke) websites is deze brief de aanzet voor het verspreiden van haat tegen vreemdelingen, asielzoekers en gezinsherenigers.

De woorden in de lezersbrief zijn subtiel gekozen en aanvaardbaar geformuleerd. Het bewust voorstellen van vreemdelingen, asielzoekers en gezinsherenigers als profiteurs die uitsluitend belust zijn op de vrijgevigheid van ons sociaal stelsel met als doel het aanwakkeren van gevoelens van haat t.a.v. een groep kan onder de toepassing van art 20 lid 4 van de wet van 30 juli 1981 (zoals gewijzigd door de wet van 10 mei 2007) vallen. Unia vraagt daarom om een halt toe te roepen aan de verspreiding van deze kettingmail. Mensen die deze kettingmail ontvangen, kunnen onze analyse terugsturen naar de afzenders van deze haatmail.

Unia contacteerde ook de Artsenkrant met de vraag om onze analyse in de volgende editie van het vakblad te publiceren.