Inclusief onderwijs: leerlingen met een handicap hebben recht op redelijke aanpassingen - óók van het curriculum
De voorbije weken hield de commissie Onderwijs en Gelijke Kansen van het Vlaams Parlement hoorzittingen over het ontwerp van decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. De verschillende sprekers en de aanwezige volksvertegenwoordigers waren er unaniem: inclusief onderwijs moet dringend een decretale omkadering krijgen.
Vlaanderen heeft zich daartoe verbonden door het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap te ondertekenen. Dat verdrag verbiedt om kinderen op grond van hun handicap uit te sluiten van het gewoon onderwijs. Kinderen met een handicap hebben recht op inclusief onderwijs. Ze moeten daarbij kunnen rekenen op de nodige ondersteuning en op redelijke aanpassingen – een redelijke aanpassing is een maatregel die de beperking waarmee een persoon met een handicap in een onaangepaste omgeving te maken krijgt zo veel mogelijk neutraliseert.
Op de vraag of inclusief onderwijs ook betekent dat het gemeenschappelijk curriculum aangepast moet kunnen worden aan leerlingen met een handicap, klinken de antwoorden minder eensluidend: voor sommigen mogen we aan dat curriculum niet raken.
Dat standpunt gaat in tegen het VN-Verdrag. Het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een Handicap vraagt uitdrukkelijk om scholen wettelijk te verplichten om het curriculum aan te passen voor leerlingen met een handicap. Zoveel is dus duidelijk: redelijke aanpassingen kunnen óók aanpassingen aan het curriculum zijn.
Het spreekt voor zich dat scholen niet eender welke leerling op eenvoudig verzoek van eender welke leerdoelen kunnen vrijstellen. Aanpassingen aan het curriculum kunnen alleen voor leerlingen die vanwege hun handicap en ondanks extra ondersteuning bepaalde leerdoelen niet kunnen bereiken. Bovendien wordt de beslissing om het curriculum aan te passen genomen in samenspraak met alle betrokkenen: de ouders, de leerkracht(en), de schooldirectie, het Centrum voor Leerlingenbegeleiding, eventuele extra ondersteuners en als het kan de leerling zelf.
Zij vergaderen regelmatig om een individueel handelingsplan voor de leerling op te stellen, om te evalueren en bij te sturen. Eventuele aanpassingen aan het curriculum moeten altijd in relatie tot dat individueel handelingsplan beschouwd worden. Bij de uitvoering daarvan kunnen leerkrachten dan ook rekenen op een team. Dat scholen extra middelen moeten krijgen om die nieuwe opdracht naar behoren te volbrengen, onderschrijven wij voluit.
Wil Vlaanderen het VN-Verdrag respecteren, dan moet het gewoon onderwijs toegankelijk gemaakt worden voor alle kinderen met een handicap. Via redelijke aanpassingen. En dus ook via redelijke aanpassingen aan het curriculum.
Jozef De Witte
Directeur
De foto hierboven, gemaakt door Norbert Maes, is afkomstig uit de brochure 'Met een handicap naar de school van je keuze' van het Centrum.
Vergelijkbare artikels
Digitale kloof: hoe ongelijkheden verminderen?
De digitalisering van onze maatschappij heeft gevolgen voor de rechten van de meest kwetsbaren. Unia heeft deze transformatie geanalyseerd in het licht van de antidiscriminatiewetgeving. Samen met het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting publiceerde Unia een advies met aanbevelingen om het wettelijk kader te verbeteren.
Wat we verwachten van een decreet over leersteun
Een nieuw decreet over leersteun biedt kansen om de weg die ingeslagen is met het M-decreet verder te zetten en een aantal concepten verder te ontwikkelen, zodat alle onderwijsactoren kunnen werken binnen een duidelijk en gedeeld referentiekader. Met meer houvast bij het uitwerken van een individueel aangepast curriculum. En met meer duidelijkheid over hetgeen van de school en van het CLB verwacht wordt.
Onderwijs: België opnieuw veroordeeld wegens gebrek aan inclusie van kinderen met een verstandelijke beperking
Het Europees Comité voor sociale rechten heeft een beslissing genomen over het recht op inclusief onderwijs voor kinderen met een verstandelijke beperking, met name in het onderwijs van de Fédération Wallonie-Bruxelles (Franse Gemeenschap): België wordt opnieuw veroordeeld. Drie jaar geleden werd ons land al veroordeeld op dit punt. Destijds ging het over het onderwijs in de Vlaamse Gemeenschap.
Trainingsmateriaal inclusief onderwijs IE+
Unia werkte voor een Europees project IE+ trainingsdagen en -materiaal over inclusief onderwijs uit. We werkten hiervoor samen met verschillende onderwijspartners. Op deze pagina kan je het trainingsmateriaal met video's en infofiches bekijken.