Overgewicht en discriminatie: sensibiliseringscampagne

5 juni 2012

Met de zomer voor de deur en de reclame voor diëten en vermageringsproducten die daarmee gepaard gaat, lanceerde de Franstalige vzw Question Santé op dinsdag 5 juni een sensibiliseringscampagne over de stigmatisatie en discriminatie waarvan personen met overgewicht vaak het slachtoffer zijn. Het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding werkte mee aan deze campagne om zo dit discriminatiecriterium extra onder de aandacht te brengen.

Tussen 2009 en 2012 opende het Centrum een dertigtal dossiers over gewicht. Maar dit aantal komt niet overeen met de werkelijkheid. Veel mensen die kampen met overgewicht worden geconfronteerd met allerlei vooroordelen, maar de drempel om dit te melden, is vaak te hoog.

De Antidiscriminatiewet van 2007 verbiedt discriminatie op basis van 18 beschermde criteria, waarvan drie in juridisch opzicht met gewicht in verband gebracht kunnen worden: de gezondheidstoestand, handicap en fysieke eigenschap. Het Centrum definieert ‘fysieke eigenschap’ als kenmerken die aangeboren zijn of buiten de wil van de persoon tot stand gekomen die (potentieel) stigmatiserend zijn in een publieke sociale context. Tatoeages, piercings of andere dergelijke kenmerken vallen dus niet onder deze definitie.

België is op dit moment het enige Europese land dat dit criterium aldus heeft opgenomen in zijn wetgeving in de strijd tegen discriminatie.

De dossiers die het Centrum hierover opende, betreffen voornamelijk de arbeidssector. Als ‘officiële’ reden voor het niet selecteren van hun kandidatuur voor een vacature krijgen zij te horen dat hun gewicht niet geschikt is voor de functie in kwestie en dat het een gevaar kan inhouden voor zichzelf en dus ook voor de anderen. Men kan niet ontkennen dat overgewicht soms een factor van ongeschiktheid voor bepaalde functies kan inhouden, maar het Centrum stelt vast dat in de meeste gevallen deze mensen uitgesloten worden zonder een individueel medisch onderzoek of zonder nadere bepaling van de context van de werksituatie.

Ook in de sector van goederen en diensten worden personen met overgewicht soms uitgesloten. Zo had vliegtuigmaatschappij Ryanair in 2009 plannen om een heffing in te voeren gebaseerd op de lichaamsmassa-index van de klanten. Daarnaast worden personen met overgewicht ook lastiggevallen of gediscrimineerd op de bus, in een vrijetijdsclub, door een verzekeringsmaatschappij, …

Vooroordelen tegenover personen die met overgewicht te kampen hebben, blijven hardnekkig; ze zijn zogenaamd zelf verantwoordelijk voor hun overgewicht, ze zijn lui, professioneel minder bekwaam want ze zijn trager of hebben minder doorzettingsvermogen, …

In 2009 nam het Centrum deel aan een colloquium over ‘fysieke eigenschap als discriminatiemotief’. Uit het verslag van dat colloquium blijkt onder meer dat “er maar weinig rekening gehouden wordt met de moeilijkheden i.v.m. hun uiterlijk waarmee personen met overgewicht geconfronteerd worden, omdat veel mensen ervan uitgaan dat zij met de juiste ingesteldheid en levensstijl (…) kunnen beantwoorden aan de gewichtsnormen. Bovendien klagen de personen in kwestie daar zelden over uit schuldgevoel omdat ze niet het nodige doen om te vermageren en dus krijgen wat ze verdienen”.

Bijgevolg blijven de meeste discriminaties waarvan personen met overgewicht het slachtoffer zijn onopgemerkt of worden ze niet gemeld of - erger nog – als ‘aanvaardbaar’ beschouwd. Hoewel discriminatie op basis van een fysieke eigenschap veel gelijkenissen vertoont met die van andere sociale discriminaties (op basis van onder meer huidskleur, leeftijd, …) blijft deze vorm van discriminatie weinig erkend en wordt er weinig rekening mee gehouden.

Meer info op: www.voyonslarge.be