Aanbevelingen en opmerkingen bij de wetsontwerpen voor het nieuwe Strafwetboek (boek I en II)

14 november 2023

Unia formuleert in deze (herziene) aanbeveling nr. 322 enkele aanbevelingen en opmerkingen over de wetsontwerpen van boek I en van boek II van het nieuwe Strafwetboek. Deze wetsontwerpen bevatten verschillende verbeteringen ten opzichte van de huidige situatie in het Strafwetboek en het antidiscriminatierecht. Op basis van praktijkervaring, expertise in het specifieke domein van de antidiscriminatiewetgeving en ontwikkelingen in de nationale en Europese rechtspraak formuleert Unia graag nog enkele aanbevelingen bij deze wetsontwerpen.

Deze wetsontwerpen bevatten verschillende verbeteringen ten opzichte van de huidige situatie in het Strafwetboek en het antidiscriminatierecht. Op basis van praktijkervaring, expertise in het specifieke domein van de antidiscriminatiewetgeving en ontwikkelingen in de nationale en Europese rechtspraak formuleert Unia graag nog enkele aanbevelingen bij deze wetsontwerpen.

  1. Unia raadt aan om de correcte en actuele terminologie inzake het antidiscriminatierecht consequent in boek I en boek II te hanteren.
  2. Qua boek I pleit Unia voor een eenvoudiger en uniform systeem om haatmisdrijven te beoordelen met duidelijke consequenties voor de dader. Dit zal bijdragen tot de nodige erkenning en bijstand voor slachtoffers, een grotere juridische duidelijkheid en een betere opsporing, vervolging en registratie van haatmisdrijven. De regeling in dit wetsontwerp met de discriminerende drijfveer als verzwarende factor en als bestanddeel biedt hiervoor onvoldoende garanties. Unia pleit daarom voor het opnemen van een algemene bepaling betreffende de discriminerende drijfveer in het Strafwetboek die kan toegepast worden op alle misdrijven en voor alle beschermde criteria en waaraan een duidelijke consequentie verbonden is, zoals de verhoging van de straffen. Zo’n algemene bepaling zal wellicht ook bijdragen aan een betere rapportering over specifieke fenomenen als haatmisdrijven ingegeven door antisemitisme en moslimhaat.
  3. Inzake boek II adviseert Unia om goed te overwegen en te motiveren voor welke misdrijven de discriminerende drijfveer een verzwarend bestanddeel of een verzwarende factor is, indien er niet wordt geopteerd voor een algemene bepaling betreffende de discriminerende drijfveer. Verder verzoekt Unia om nauwgezet te bekijken en te omschrijven welk moreel bestanddeel er bij de verschillende discriminatiemisdrijven vereist is, rekening houdend met de bestaande wetgeving en de rechtspraak.
  4. Tot slot verzoekt Unia om haar samenwerkingsakkoord te herzien om de instelling en haar werkzaamheden te versterken, ook met betrekking tot de misdrijven in het nieuwe Strafwetboek.1