De artikels van de Grondwet over haatspraak en statutaire betrekkingen herzien

16 december 2018
Actiedomein: SamenlevingWerk
Discriminatiegrond: Racisme
Bevoegdheidsniveau: Federaal

Het is noodzakelijk om tijdens de volgende legislatuur de Grondwet aan te passen waardoor alle haatspraak procedureel op dezelfde manier behandeld wordt en statutaire betrekkingen voor iedereen toegankelijk worden.

Herzie artikel 150 van de Grondwet zodat alle haatspraak volgens dezelfde procedure wordt behandeld 

Slachtoffers van haatspraak begrijpen niet waarom vandaag alleen racistische en xenofobe haatspraak voor de correctionele rechtbank kunnen worden behandeld, terwijl bijvoorbeeld homofobe en islamofobe persmisdrijven door een assisenjury moeten worden beoordeeld. In de praktijk leidt dit onderscheid tot feitelijke straffeloosheid voor andere dan racistische of xenofobe persmisdrijven. 

Verschillende aspecten maken het onderscheid dat in artikel 150 van de Grondwet wordt gemaakt, problematisch:  

  • de ruime interpretatie van het begrip persmisdrijf waartoe volgens het Hof van Cassatie ook de digitale verspreiding behoort; 
  • de mogelijkheid om op te treden tegen beeldmateriaal; 
  • de rechtspraak van het Europees Hof voor de rechten van de mens die bekrachtigt dat niet-raciale discriminatie (op grond van bijvoorbeeld seksuele geaardheid) even ernstig is als raciale discriminatie.

De inzet van deze herziening is des te belangrijker omdat ze ook cyberhaat betreft: haatboodschappen verspreid via de sociale media. 

Herzie artikel 10 van de Grondwet om statutaire betrekkingen voor iedereen toegankelijk te maken 

Artikel 10 van de Grondwet bepaalt dat alleen Belgen toegang tot civiele en militaire banen hebben, met uitzondering van specifieke gevallen die in een wet kunnen worden vastgelegd. Unia raadt aan om de regel om te keren, wat een aanpassing van de Grondwet vereist: statutaire betrekkingen moeten voor iedereen toegankelijk zijn, op bepaalde uitzonderingen na (zoals functies die gepaard gaan met het uitoefenen van openbare macht). Die aanpassing leidt tot meer gelijkheid voor burgers die in België verblijven, ongeacht of het Belgen of buitenlanders zijn. Ze dringt zich des te meer op omdat verschillende instellingen en overheidsadministraties nu al meerdere uitzonderingen op de Belgische nationaliteitsvoorwaarde voor toegang tot openbare ambten hebben ingevoerd, zoals een uitzondering voor burgers van de Europese Unie. Dit leidt ertoe dat uitzonderingen op de regel veel vaker voorkomen dan dat de regel zelf wordt toegepast. 

Memorandum 2019

Deze aanbeveling staat in het memorandum van Unia voor de verkiezingen 2019.