Optimaliseer de inclusie van leerlingen met een handicap in het gewoon onderwijs 

In Vlaanderen was het M-decreet een belangrijke eerste stap, maar enkele werkingsprincipes ervan moeten correcter uitgevoerd worden: 

• Het ondersteuningsmodel moet geoptimaliseerd worden: er is nood aan voldoende ondersteuningscapaciteit, expertise en budgetten. 
• Een monitoringsysteem moet de voortgang en de kwaliteit van inclusie systematisch, regelmatig en op transparante wijze opvolgen en de ouders hierbij betrekken. 
• De onderwijsinspectie moet consequent en grondig de kwaliteit van basis- en verhoogde zorg kunnen nagaan. 

Unia raadt de Franse Gemeenschap aan om zo snel mogelijk structurele maatregelen voor alle leerlingen te nemen en voor leerlingen met een handicap in het bijzonder, zoals:  

• Scholen en lessen moeten voor iedereen toegankelijk zijn door meer bepaald een gedifferentieerde aanpak te veralgemenen (leerlingen leren niet allemaal op dezelfde manier of even snel). 
• De doelstellingen van het gemeenschappelijke curriculum moeten aangepast kunnen worden. 
• Er moet werk worden gemaakt van territoriale ondersteuningspolen of van een ander systeem om leerlingen en personeel te ondersteunen. 
• De scheidingsschotten tussen het buitengewoon en het gewoon onderwijs moeten opgeheven worden zodat beide systemen dichter bij elkaar staan. 
• Leerkrachten moeten meer ondersteuning krijgen en beter opgeleid worden om met diversiteit in de klas om te gaan. 

Unia adviseert ook om redelijke aanpassingen collegiaal en creatief te benaderen, met oog voor de rechten van leerlingen met een handicap. Het nieuwe decreet van 7 december 2017 dat het doorvoeren van deze aanpassingen in het leerplichtonderwijs regelt, moet worden geëvalueerd en geamendeerd (het laat immers niet toe om het curriculum aan te passen). Daarnaast moeten alle betrokkenen duidelijke en precieze informatie krijgen om onzekerheden in de praktijk en rechtsonzekerheid te voorkomen. 

Voor de Duitstalige Gemeenschap vraagt Unia de toekomstige regering om haar inspanningen voor een inclusief onderwijs in de zin van het VN-verdrag voort te zetten en de beide onderwijssystemen - gewoon en buitengewoon - te reorganiseren en tot één systeem te komen. Ook moeten de pedagogische methodes omgevormd worden tot universele methodes (die aan iedereen zijn aangepast). Tot slot moet de nodige ondersteuning gewaarborgd en georganiseerd worden voor leerlingen die deze nodig hebben. 

Ontwikkel inclusief onderwijs voor kinderen van Roma en woonwagenbewoners 

Er is nog steeds weinig geweten over het schoolbezoek van kinderen van Roma en woonwagenbewoners. Hun precaire leefomstandigheden en vooral hun huisvesting vormen echter ongetwijfeld een grote hinderpaal voor hun schoolbezoek. 

Unia vraagt de gemeenschapsoverheden om een inclusief onderwijs te ontwikkelen dat met de specifieke situatie van kinderen van Roma en woonwagenbewoners rekening houdt. Uit projecten en uit de praktijk blijkt dat de beste oplossing een duurzaam voluntaristisch nabijheidsbeleid is waarbij de ouders van deze kinderen worden betrokken alsook tussenpersonen en partnerverenigingen die ze vertrouwen. 

Zorg voor een betere opvang en onderwijsdoorstroming van nieuwkomers 

In Wallonië rijzen er na zes jaar legitieme vragen of het DASPA-stelsel (stelsel voor het onthaal en de scholarisatie van nieuwkomers) er echt in slaagt om jonge nieuwkomers optimaal in hun schooltraject te oriënteren en te begeleiden. Unia vraagt de Franse Gemeenschap om het DASPA-stelsel te evalueren en de rechtstreeks betrokken onderwijsactoren bij deze evaluatie te betrekken en nodige aanpassingen door te voeren. 

Het Vlaamse OKAN-onderwijs (Onthaalklassen voor Anderstalige Nieuwkomers) werd reeds geëvalueerd en bijgestuurd. Toch blijven belangrijke knelpunten bestaan. Om de inclusie van nieuwkomers te bevorderen is er nood aan meer flexibele OKAN-trajecten op maat: trajecten die inzetten op een zo snel mogelijke (deeltijdse) inclusie in de klas, met ondersteuning gedurende een langer totaal-traject.