De Belgische staat veroordeeld door het Europees Comité voor Sociale Rechten 

Het ECSR besloot dat de Belgische Staat onvoldoende rekening had gehouden met de specifieke aard van de situatie en dat dit een schending was van het Europees Handvest van Sociale Rechten. 

Unia schreef 2 rapporten over de situatie van de woonwagenbewoners die getroffen waren door de politieoperatie in 2019. Informatie uit die rapporten werd door het ERRC gebruikt om zijn klacht bij het ECSR te motiveren. 

Beslissing over de bevriezing van bankrekeningen 

In het besluit stelt het ECSR dat er “niet kan besloten worden dat als gevolg van de bevriezing van bankrekeningen en het vermeende gebrek aan sociale bijstand door de Belgische overheden, de betrokken woonwagenbewoners niet over voldoende middelen beschikten om een fatsoenlijk leven te leiden en op adequate wijze in hun basisbehoeften te voorzien”.  

Unia vindt de conclusies van het ECSR voorzichtig, waarschijnlijk omdat de situatie verwarrend was. We herinneren de Belgische overheden eraan dat ze de verantwoordelijkheid hebben om de toegang tot bankdiensten te garanderen, zelfs en vooral voor de meest kwetsbaren. 

Beslissing over recht op huisvesting 

Met betrekking tot het recht op huisvesting stelt het ECSR dat “de Belgische overheden niet hebben aangetoond dat ze voldoende rekening hebben gehouden met de specifieke huisvestingssituatie en de verschillende levensstijl van de families van woonwagenbewoners die betrokken waren bij de inbeslagname van caravans, noch hebben zij voldoende maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat deze gezinnen daadwerkelijk hun recht op adequate huisvesting konden blijven genieten”.  

Unia roept op tot een structureel beleid voor woonwagenbewoners 

De conclusies van het ECSR illustreren hoe moeilijk het is om gepaste politionele en gerechtelijke maatregelen te nemen voor woonwagenbewoners in een context die wordt gekenmerkt door een gebrek aan passend overheidsbeleid dat in overeenstemming is met de manier van leven van woonwagenbewoners.  

De Belgische staat werd al in 2012 veroordeeld door het ECSR omdat het er in het algemeen niet in slaagt om te zorgen voor huisvestingsomstandigheden die geschikt zijn voor woonwagenbewoners. 

Was het proportioneel om de in beslag genomen caravans snel door te verkopen aan derden, aangezien deze caravans geen vakantieverblijf waren, maar wel het hoofdverblijf van veel gezinnen? Is er voldoende onderscheid gemaakt tussen caravans die juridisch niet in orde waren en andere? Was het aanbod van tijdelijke herhuisvesting dat uiteindelijk werd geboden aan sommige gezinnen een realistische optie voor mensen die niet in een gebouw willen wonen?  

Unia roept de overheden op om te zorgen voor maatregelen die de leefomstandigheden van Roma en woonwagenbewoners verbeteren. Er is een structureel huisvestingsbeleid nodig dat is afgestemd op de behoeften van woonwagenbewoners. Elk gewest moet voldoende permanente standplaatsen garanderen waar ze veilig en legaal kunnen verblijven zonder constante dreiging van uitzetting. Deze veilige locaties zijn een noodzakelijke voorwaarde voor toegang tot onderwijs voor de kinderen. Onderwijs is op zijn beurt een voorwaarde voor toegang tot fatsoenlijk werk. 

Zonder deze maatregelen zullen woonwagenbewoners verder gemarginaliseerd worden in België.