Het Vlaams parlement vraagt om een ‘onafhankelijk wetenschappelijk monitoringmechanisme’ te creëren, in het kader van een sectorale zelfregulering. Dat mechanisme krijgt dan als opdracht om discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt in kaart te brengen, en wil zo sensibiliserend werken. "Op zich is dit goed nieuws, maar het is nog altijd te weinig", zegt Els Keytsman, directeur van Unia. 

Laat inspectiediensten controleren 

"Het volstaat niet om sectoren zichzelf te laten reguleren, de overheid moet via haar inspectiediensten ook kunnen controleren. Je laat chauffeurs toch ook zichzelf niet controleren op te snel rijden?”  

Verder is het onduidelijk wat er met de resultaten van de beoogde zelfregulering zal gebeuren. “Krijgt de inspectie zicht op sectoren waar discriminatie sterk aanwezig is? Mogen ze daar dan tests uitvoeren?” Er wordt nu al getest in de interim- en dienstenchequesector. Maar wanneer daar discriminaties worden vastgesteld, gebeurt er te weinig met die bevindingen. “En dat is ook het risico van het mechanisme dat het Vlaams parlement nu voorstelt. We weten allemaal dat er discriminatie is, maar het ontbreekt aan sterke instrumenten om die te bestrijden.”  

Els Keytsman: “Unia vraagt al langer om praktijktests. Voor de arbeidsmarkt wil Unia een systeem waarbij de inspectie de mogelijkheid krijgt om op basis van 'knipperlichten' gerichte controles te doen. Die knipperlichten kunnen de resultaten van zelfregulering of meldingen bij Unia zijn. In het Vlaamse voorstel is hier geen sprake van: een gemiste kans. Voor de huurmarkt vragen we om de Vlaamse Wooninspectie ook bevoegd te maken om controles uit te voeren.” 

Mechelen en anderen zitten op het goede spoor 

De stad Mechelen heeft vandaag de resultaten bekendgemaakt van een onderzoek naar discriminatie op de private huurmarkt. “Wij juichen de inspanningen van Mechelen toe”, zegt Keytsman. “Met dit onderzoek zet Mechelen een belangrijke stap. De stad verwerft een objectieve en grondige kennis over de kenmerken van haar private huurmarkt. Die huurmarkt is één van de contexten waarin discriminatie zich kan afspelen. Er zijn te weinig betaalbare woningen van voldoende kwaliteit te vinden, met alle gevolgen van dien.” 

De realiteit liegt er niet om 

In essentie bevestigen het Mechelse onderzoek en onze eigen ‘data mining’ wat we al wisten uit vergelijkbare studies. Discriminatie speelt een niet te onderschatten rol op de private huurmarkt, ook in Mechelen. Kandidaat-huurders met een Marokkaanse naam bijvoorbeeld worden in de praktijk gediscrimineerd. Er is ook discriminatie mogelijk op grond van de inkomstenbron waarover een huurder beschikt. Of tegenover huurders die kinderen hebben. Alleenstaande vrouwen die iets willen huren, worden het meest uitgenodigd. 

Vastgoedmakelaars komen positief uit het onderzoek in Mechelen. “De meeste verhuurders en makelaars handelen correct en verdienen onze steun.” 

Praktijktests helpen echt  

Praktijktests zijn nuttig en noodzakelijk als we discriminatie op de private huurmarkt willen kunnen aantonen en bewijzen. Zonder die tests is het een stuk lastiger om de reële discriminaties in beeld te brengen. “Huurders weten of beseffen ook niet altijd dat ze zijn gediscrimineerd door een verhuurder”, aldus Keytsman. 

De aanpak die de stad Mechelen nu voorstelt, is goed onderbouwd en zal effect hebben. “Er wordt terecht ingezet op een geïntegreerde totaalaanpak om de huurmarkt maximaal toegankelijk te maken voor iedereen. Het bestuur zet in op infomeren, sensibiliseren en empoweren en versterkt tegelijk de impact hiervan door gericht gebruik te maken van controles. Unia staat klaar om de stad en andere steden op al deze punten te ondersteunen.”