Zoals de ‘Diversiteitsbarometer Huisvesting’ (2014) van het Centrum aantoont, blijft discriminatie op de private huisvestingsmarkt een hardnekkig maatschappelijk probleem. Vastgoedmakelaars zijn wettelijk en deontologisch verplicht om niet te discrimineren, maar in de praktijk blijken ze het bijzonder moeilijk te hebben om daar een consequent beleid rond te voeren.[1] Eigenaars vragen hen geregeld om bijvoorbeeld geen kandidaat-huurders van andere origine door te sturen, maar sommige makelaars zijn ook zelf geneigd om louter op basis van vooroordelen minder kansen te geven aan personen. En zelfs bij makelaars die zich wel aan objectieve criteria willen houden, blijkt de commerciële logica – ‘Als ik het niet doe, doet een concurrent het wel’ – het uiteindelijk vaak te halen van het discriminatieverbod. Dat is een weinig hoopgevende realiteit, waartegen wetten alleen niet opgewassen zijn. Van vastgoedmakelaars kan en moet worden verwacht dat ze als ondernemers en sleutelfiguren op de huisvestingsmarkt volop hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen.

Vastgoedmakelaar Jan Hans Immo wil een voorbeeld stellen. In 2010 liep Jan Hans een strafrechtelijke veroordeling op wegens discriminatie op grond van origine. Hoewel het beleid van zijn kantoor nadien werd bijgesteld, wordt hij vandaag opnieuw geconfronteerd met een rechtszaak wegens mogelijke discriminatie. Om te tonen dat het hem wel degelijk menens is, heeft hij besloten om die uitspraak niet af te wachten. Op voorstel van het parket gingen Jan Hans en zijn dochter, de toekomstige zaakvoerster, bij bemiddelingsdienst Suggnomè rond de tafel zitten met zowel de tegenpartij als het Centrum, dat zich gezien de gerechtelijke antecedenten opnieuw burgerlijke partij heeft gesteld. Het resultaat zijn een aantal duidelijke en structurele engagementen die een transparant non-discriminatiebeleid moeten garanderen.

De non-discriminatieclausule in de standaardovereenkomst van Jan Hans Immo is aangescherpt en houdt onder meer in dat discriminerende opdrachten worden geweigerd. Op de website van de makelaar staat het beleid daaromtrent expliciet vermeld, en in het kantoor wordt het uitgedragen met een affiche van het Centrum. Op die manier wordt het onderwerp ook gemakkelijker bespreekbaar met kandidaat-huurders die zich gediscrimineerd zouden voelen. Want ook dat is de realiteit van de sector: personen die al geregeld afgewimpeld zijn, bijvoorbeeld vanwege hun origine, zullen om begrijpelijke redenen vaak met lage verwachtingen een vastgoedkantoor binnenstappen. Makelaars moeten zich daar bewust van zijn. Ze doen er goed aan om niet defensief te reageren wanneer een ontgoochelde kandidaat-huurder zich gediscrimineerd voelt. Als een open dialoog niet volstaat, kunnen zowel de kandidaat-huurder als de makelaar altijd het Centrum of een van zijn lokale meldpunten aanspreken.

In de bemiddelingsovereenkomst met Jan Hans Immo staat verder nog dat het Centrum een test kan uitvoeren om het non-discriminatiebeleid van het kantoor te toetsen.

Alle betrokken partijen zijn tevreden over het resultaat van de bemiddeling. De uitspraak van de correctionele rechtbank zal nog volgen, maar er is duidelijk overeengekomen dat de engagementen van Jan Hans Immo een structureel karakter hebben – en dus niet afhankelijk zijn van de gerechtelijke beslissing in deze individuele zaak. Het Centrum, dat ook contacten onderhoudt met het Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars, hoopt dat meer en meer makelaars dit voorbeeld zullen volgen. Het rekent daarvoor op de nodige steun op sectoraal niveau en op beleidsniveau.