Maatregelen nemen tegen onrechtmatige etnisch profilering door de politie

16 december 2018
Actiedomein: Politie en justitie
Bevoegdheidsniveau: Federaal

Unia pleit voor heel duidelijke richtlijnen wanneer het gaat over politionele selectiviteit door de politiediensten. Bijkomend wenst Unia dat politiediensten een zinvolle dialoog opstarten met minderheidsgroepen en dat er een verbetering komt in de transparantie in de opvolging van klachten van burgers die melding doen over.misbruik van politieagenten in dit kader.

Zoek alternatieven voor etnische profilering 

In de huidige maatschappelijke context, die bol staat van discussies over de strijd tegen illegale immigratie en tegen terrorisme, is de kwestie van politionele selectiviteit nog acuter dan ooit tevoren. Die selectiviteit kan noodzakelijk zijn. Je kunt immers niet altijd iedereen controleren. Ze wordt echter onrechtmatig wanneer de keuze van controles en interventies alleen afhangt van het uiterlijk van individuen:  

  • hun huidskleur,  
  • hun etnische afstamming,  
  • hun geloof  
  • hun leeftijd.  

Dergelijke praktijken doen in de ogen van de bevolking afbreuk aan de legitimiteit en de daadkracht van de politie. Ze leiden bovendien ook tot een zorgwekkende polarisering in de samenleving, waarbij bepaalde burgers of groepen zich niet (langer) herkennen in het optreden van de politie. 

Tal van Europese instanties zoals het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten, de Commissie voor de rechten van de mens van de Verenigde Naties, het Europees Hof voor de rechten van de mens en de Commissie voor de uitbanning van rassendiscriminatie hebben zich gekant tegen het discriminerende karakter van bepaalde selectiviteitspraktijken zoals etnische profilering. Unia sluit zich hierbij aan en bekijkt de problematiek ruimer door aanbevelingen te formuleren die tot structurele veranderingen moeten leiden wat betreft etnische profilering:  

  • Politiemensen op het terrein moeten beter gewapend worden om de vertrouwensband met de bevolking in stand te houden of te versterken. Het politiewezen moet duidelijker vastleggen wanneer en waarom controles worden gehouden en hoe tussenkomsten van de ordediensten moeten verlopen. De hiërarchie moet hiervoor duidelijke richtlijnen uitvaardigen en initiatieven steunen om meer inzicht te verwerven in het fenomeen in de praktijk (sommige politiezones of werkgroepen zijn al bezig met onderzoek hiernaar). 
  • Community policing - gemeenschapsgerichte politieaanpak - is bijzonder belangrijk om de contacten tussen de politie, de bevolking en maatschappelijke groepen te bevorderen. Unia wil een zinvolle dialoog opstarten tussen minderheidsgroepen en de politiediensten om op een structurele en echt doelgerichte manier banden tussen de gemeenschappen en de ordediensten te smeden.  
  • Unia vraagt om gevolg te geven aan de aanbeveling van het VN-Comité tegen Foltering. Dat wil gepaste maatregelen om burgers meer mogelijkheden te bieden om klachten neer te leggen tegen politiemensen die onrechtmatig te werk gaan of die in strijd met de wet handelen. Transparantere klachtenprocedures en de follow-up ervan moeten ervoor zorgen dat de rol van de ordediensten beter wordt gewettigd. 

Memorandum 2019

Deze aanbeveling staat in het memorandum van Unia voor de verkiezingen 2019.