Bevestiging in hoger beroep voor eerste Belgische veroordeling van online haatzaaiende memes

16 september 2022
Actiedomein: Media/internet
Discriminatiegrond: RacismeAndere gronden

Het hof van beroep van Antwerpen bevestigt de veroordeling van een extreemrechtse activiste die racistische en antisemitische video's en memes op sociale media plaatste. De vrouw werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes maanden met uitstel voor een periode van drie jaar en een geldboete van 320 euro, en een begeleid bezoek in de Kazerne Dossin. Het was de eerste keer in België dat haatzaaiende memes veroordeeld werden. Deze beslissing is dan ook een belangrijk juridisch precedent in de strijd tegen online haatspraak. 

Tussen maart 2019 en januari 2020 publiceerde een vrouw die bekend was bij het OCAD (Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse) herhaaldelijk haatdragende memes op het internet. Een meme is een bewerkte afbeelding of video met een onderschrift in witte hoofdletters die op sociale media wordt gebruikt voor humoristische doeleinden. Meestal is het komisch of ironisch, vaak is het impliciet. Helaas misbruiken sommige extremistische groeperingen memes voor propagandadoeleinden, waarbij racisme bijvoorbeeld wordt gebagatelliseerd.

De beschuldigde deelde onder andere een video van de bloedige aanval op de moskee van Christchurch in Nieuw-Zeeland; een video van gekleurde mensen die door een jeep worden aangereden, waarbij zij ‘bulderlachende’-emoticons plaatste; een meme met “Ook ik steun de warmste week” bij de afbeelding van een brandende moskee; memes van een lachende Adolf Hitler met het bijschrift "Look at Europe now. Miss me yet?" en een video van Hitlers’ toespraken waarin hij oproept om tegen de Joden te vechten. Haar internetprofielen toonden ook verschillende neo-nazi-symbolen.

Unia stelde zich burgerlijke partij in deze zaak omdat de posts volgens Unia aanzetten tot haat en geweld en negationistisch waren. De rechtbank van eerste aanleg van Antwerpen, afdeling Turnhout, erkende in oktober 2021 de feiten en veroordeelde deze vrouw tot een gevangenisstraf van zes maanden met uitstel voor een periode van drie jaar en een geldboete van 320 euro. Op 15 september 2022 bevestigde het hof van beroep van Antwerpen deze straf en legde bijkomend ook een bezoek op aan de Kazerne Dossin (memoriaal, museum en documentatiecentrum over de Holocaust en mensenrechten). Unia is tevreden over deze veroordeling van racistische memes en video’s.

“Binnen het extreem-rechtse milieu zien we een verschuiving van offline naar online-activisme dat evenveel een bedreiging vormt voor de openbare orde en de sociale cohesie. Onderzoek toont ook aan dat gewelddadige handelingen in de hand worden gewerkt door virtueel activisme op sociale media, waar internetgebruikers na verloop van tijd gevoeliger blijken te worden voor racistische gedragingen. De wildgroei van racistische opmerkingen en haatspraak draagt dus bij tot een grotere vijandigheid tegenover groepen met een migratieachtergrond en tot een verregaande dehumanisering. Deze veroordeling is dan ook een sterk signaal en een uiterst belangrijk precedent dat een leemte in de jurisprudentie opvult”, besluit Unia-directeur Els Keytsman.