De impact van COVID-19-maatregelen op mensenrechten in woonzorgcentra: een kwalitatief onderzoek (2021)

Unia onderzocht de impact van COVID-19 op de mensenrechten in woonzorgcentra. De maatregelen opgelegd om het virus te bestrijden in de voorzieningen wogen zwaar op bewoners, familie en personeel. Het onderzoeksrapport biedt een kijk op de ervaringen en praktijken in de woonzorgcentra aan de hand van tientallen getuigenissen. Unia roept op om kritisch na te denken over de plaats die we ouderen en ouderenzorg geven in onze samenleving en doet een reeks aanbevelingen.

De COVID-19-pandemie die België in de lente van 2020 trof, zette het volledige zorgsysteem onder druk. Zowel het virus als de lockdownmaatregelen tijdens de eerste golf hebben een zware tol geëist in de woonzorgcentra. Bewoners en personeel belandden in situaties die fysiek en psychologisch bijzonder zwaar waren.

Als nationale mensenrechteninstelling wilde Unia achterhalen in welke mate COVID-19 een impact had op de mensenrechten in de woonzorgcentra. En dit vanuit een ruime invalshoek, door na te gaan wat de impact was op de bewoners, op het personeel, op het functioneren van de voorzieningen, en op de plaats die in onze samenleving voor ouderen en ouderenzorg is weggelegd.  

Dit deden we aan de hand van een kwalitatief onderzoek gebaseerd op 80 getuigenissen van personen werkzaam in de sector, gerontologen, geriaters, academische onderzoekers enz. Het onderzoeksrapport biedt een sociologisch en juridisch perspectief op de ervaringen en praktijken in de woonzorgcentra binnen de specifieke context van COVID-19.

Op grond van de onderzoeksresultaten doet Unia een reeks aanbevelingen aan de overheid om de mensenrechten in woonzorgcentra beter te beschermen. Door een beter crisisbeheer én door structurele obstakels in de ouderenzorg aan te pakken. En vooral door de participatie en autonomie van de bewoners te beschermen en te bevorderen.