De-institutionaliseer de leef- en woonvormen in de drie gewesten 

Heel wat personen met een handicap kunnen enkel in instellingen terecht, ook al willen en kunnen ze zelfstandiger leven. Personen die wel erg op andere personen zijn aangewezen, zijn dan weer dringend op zoek naar oplossingen voor dag- en/of nachtopvang. 

De Waalse regering heeft een ontwerpdecreet goedgekeurd om een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden ('assurance autonomie' - zorgverzekering) in te voeren. Die is tweeledig. Ze dekt tussenkomsten thuis, ongeacht de leeftijd, en geeft 65-plussers met een laag inkomen, die aan autonomie inboeten, recht op een forfaitaire tegemoetkoming, ongeacht waar ze verblijven. De tekst van de huidige versie waarborgt echter niet dat kwantitatief of kwalitatief tegemoet wordt gekomen aan de behoeften van personen met een handicap. 

Unia vraagt daarom om vooraf de behoeften te evalueren van personen die aan autonomie inboeten, om vervolgens het aantal gepresteerde uren waarop de zorgverzekering recht geeft, aan te passen. Bijkomend vraagt Unia om erover na te denken om deze prestaties niet alleen thuis mogelijk te maken, maar uit te breiden naar alle domeinen die tot het levensproject van de persoon behoren (vrije tijd, burgeractiviteiten enz.). Tot slot wijst Unia er ook op dat de financiële duurzaamheid van deze beschikking gewaarborgd moet zijn. 

Het PVF-decreet (Decreet houdende de persoonsvolgende financiering voor personen met een handicap) dat in 2017 in Vlaanderen werd ingevoerd, wil personen met een handicap de mogelijkheid bieden om te kiezen waar ze wonen en leven met de nodige omkadering. Heel wat kandidaten hebben echter nog geen gebruik kunnen maken van dit de-institutionaliseringsbeleid. Het blijkt vandaag nog steeds gemakkelijker om in een instelling te verblijven dan erbuiten. 

Unia vraagt elk gewest een de-institutionaliseringsplan uit te werken dat aan de behoeften van personen met een handicap tegemoetkomt en daarbij rekening te houden met de aanbevelingen van het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap en de vereisten van artikel 19 van het VN-verdrag (Zelfstandig wonen en deel uitmaken van de maatschappij).  

Dit plan moet concrete en haalbare alternatieven voor het leven in een instelling formuleren. Om iets te doen aan het (budgettaire) onevenwicht tussen inclusieve maatregelen en maatregelen die gespecialiseerde en institutionele antwoorden versterken, vraagt Unia bijkomende stappen. Die moeten met verschillende formules tegemoetkomen aan de behoeften van personen met een handicap die zelfstandig willen wonen, zonder gescheiden te worden van niet-gehandicapte personen (inclusieprincipe).