Unia behandelde meer dossiers inzake seksuele oriëntatie

In 2023 heeft Unia 157 dossiers afgesloten over seksuele oriëntatie (voor discriminatie, haatspraak of haatmisdrijven). Ze vertegenwoordigen 8% van alle afgesloten dossiers. Dit percentage is de afgelopen 4 jaar gestegen. In 2020 was het 4%.

LGBTI+-personen vaker doelwit bij haatmisdrijven

Unia constateert een toename van haatmisdrijven gerelateerd aan seksuele oriëntatie, met 85 dossiers in 2023, vergeleken met 53 in 2022. Dit cijfer is ook het hoogste van de afgelopen 5 jaar.

We stellen in verhouding vaker haatmisdrijven vast voor dossiers inzake seksuele oriëntatie in vergelijking met andere dossiers. Bij meer dan de helft van de dossiers over homohaat die we bij Unia in 2023 hebben afgesloten, ging het om haatmisdrijven, zoals slagen en verwondingen of intimidatie, daar waar dat bij andere dossiers minder dan een kwart bedraagt.

Dit is echter slechts het topje van de ijsberg. Volgens de cijfers voor België uit het recente onderzoek van het Europees Bureau voor de grondrechten (FRA), is slechts 14% van de ondervraagde LGBTI+-personen die slachtoffer waren van agressie, naar de politie gestapt.

Meer haatspraak dan in andere dossiers

Unia registreerde ook 28% dossiers over haatspraak inzake seksuele oriëntatie. Ook dit ligt in verhouding hoger dan voor andere beschermde discriminatiecriteria.

In deze context verwelkomt Unia de veroordeling op 13 mei 2024 van de dader van pesten en homofobe opmerkingen tegenover een slachtoffer dat we ondersteunden, zoals het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen deed voor het transfoob aspect van deze zaak. De correctionele rechtbank van Brussel heeft homohaat als verzwarende omstandigheid erkend en de dader veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en een schadevergoeding van 5.000 euro.

Belangrijke vooruitgang inzake bescherming van LGBTI+-personen

• In juni 2023 werden wijzigingen doorgevoerd in de antidiscriminatiewetgeving die van invloed zijn op het beschermde criterium van seksuele oriëntatie. Ze introduceren met name meervoudige discriminatie, discriminatie op basis van associatie of verondersteld criterium, evenals de mogelijkheid voor de rechter om positieve maatregelen op te leggen.
• In juli 2023 werd een wet aangenomen die conversietherapieën verbiedt. Dit zijn praktijken die tot doel hebben de seksuele oriëntatie, genderidentiteit of genderexpressie van een persoon te ontmoedigen, te onderdrukken of te veranderen.
• In februari van dit jaar werd een nieuw strafwetboek ingevoerd. Het schaft het onderscheid tussen specifieke overtredingen met betrekking tot zogenaamde raciale criteria en die met betrekking tot andere criteria, waaronder seksuele oriëntatie, af in het verenigingsmisdrijf en discriminatie op het gebied van werk of goederen en diensten.
• De omzendbrief COL13/2013 met richtlijnen voor parketmagistraten, arbeidsauditoraten, politiediensten en inspectiediensten is in maart van dit jaar aangepast. Het verbetert de registratie van discriminatieklachten door een nieuw classificatiesysteem dat meerdere sociale fenomenen identificeert waaraan overtredingen kunnen worden gekoppeld, waaronder homofobie.
• Tot slot wordt artikel 150 van de Grondwet geopend voor wijziging. Het kan dus na de verkiezingen in de volgende legislatuur worden aangepast om persmisdrijven (inclusief cyberhaat) met een homofoob karakter voor een correctionele rechtbank te vervolgen en niet langer voor het hof van assisen.

LGBT+-personen: verontrustende maatschappelijke context

Hoewel er enorme vooruitgang is geboekt in België om LGBTI+-personen te beschermen tegen discriminatie, haatspraak en haatmisdrijven, is niet iedereen LGBTI+-vriendelijk en is de huidige politieke context niet gunstig.

De polarisatie op sociale media, gevoed door algoritmen die de meest extreme meningen pushen, treft ook LGBTI+-personen. Vijandige, minachtende, bedreigende of beledigende opmerkingen krijgen een onevenredige weerklank die soms de grenzen van de vrijheid van meningsuiting overschrijdt.

Dringend nodig: een nieuw interfederaal LGBTI+-plan

In haar verkiezingsmemorandum roept Unia de verschillende entiteiten van het land op om samen te werken tijdens de nieuwe legislatuur om dringend een interfederaal actieplan tegen discriminatie en geweld tegen LGBTI+-personen te ontwikkelen. Hiervoor zal het nodig zijn om te steunen op de evaluatie van het vorige interfederaal plan dat in 2019 werd afgerond, maar ook op de lopende plannen op verschillende niveaus van de overheid.

Dit nieuwe gezamenlijke plan moet zeker uitgerold worden in overleg met de LGBTI+-organisaties die actief zijn op het terrein en met de gelijkheidsorganen.